Hydroksyapatyt wapnia – zastosowanie w medycynie estetycznej i stomatologii

Hydroksyapatyt wapnia to związek występujący fizjologicznie w organizmie, wchodzący w skład tkanki kostnej i zębów. Związek ten znalazł zastosowanie w medycynie estetycznej. Jako wypełniacz tkankowy umożliwia zredukowanie zmarszczek i wiotkości skóry na drodze pobudzenia syntezy kolagenu. Wykorzystywany jest także w stomatologii – wchodzi w skład past do zębów odbudowujących szkliwo.

Co to jest hydroksyapatyt wapnia? 

Hydroksyapatyt wapnia (CaHA) to minerał z grupy fosforanów wapnia. Jego główną lokalizacją w ludzkim ciele jest tkanka kostna oraz zęby. W tych tkankach związek ten ma postać mikrofibryl, czyli bardzo długich kryształów. Stosunek ich długości do szerokości może wynosić nawet 1000:1. Hydroksyapatyt wapnia odpowiada za zwiększenie wytrzymałości kości i zębów na wszelkie uszkodzenia mechaniczne.  

Hydroksyapatyt wapnia znalazł zastosowanie jako wypełniacz w zabiegach medycyny estetycznej. Wykorzystywana jest wówczas cenna właściwość tego związku – możliwość pobudzenia syntezy włókien kolagenowych. Preparat ma postać plastycznego żelu o wysokiej zawartości wody, w którym zawieszone są kryształki hydroksyapatytu.  

Syntetyczny hydroksyapatyt wapnia wykorzystywany jest jako materiał, z którego przygotowywane są implanty kostne. Wyróżniają się one wysoką biokompatybilnością oraz możliwością stymulowania procesów kościotworzenia. Dlatego hydroksyapatyt znajduje zastosowanie jako pokrycie wszczepów kostnych, takich jak endoprotezy biodra.  

Hydroksyapatyt wapnia – wolumetria z wykorzystaniem wypełniacza 

Hydroksyapatyt wapnia to wypełniacz tkankowy, stosowany w celu wygładzenia głębokich zmarszczek i bruzd, a także odmłodzenia twarzy. Najważniejsze wskazania do zabiegu z hydroksyapatytem wapnia (Radiesse, Crystalys) to: 

• utrata objętości wybranych partii twarzy, np. policzków czy brody; 
• utrata prawidłowego owalu twarzy, który powinien przypominać odwrócony trójkąt; 
• występowanie głębokich zmarszczek na czole, policzkach, wokół oczu czy okolicy ust; 
• występowanie bruzd na twarzy (lwiej zmarszczki, bruzd nosowo-wargowych, bruzd marionetek); 
• pojawienie się blizn potrądzikowych (które mają charakter zanikowy); 
• chęć odmłodzenia dłoni; 
• opadanie kącików ust; 
• wiotkość skóry na twarzy. 

Hydroksyapatyt wapnia powoduje pobudzenie procesów neokolagenezy. Syntetyzowane są nowe włókna kolagenowe, co pozwala na naturalne odmłodzenie skóry, wygładzenie zmarszczek i zredukowanie widoczności.  

Jak przebiega zabieg wolumetrii z hydroksyapatytem wapnia? 

Zabieg polega na wstrzykiwaniu niewielkich ilości preparatu w wybrane partie twarzy. Iniekcje poprzedzone są zdezynfekowaniem skóry oraz znieczuleniem miejscowym przy pomocy kremu. Hydroksyapatyt wapnia może być wprowadzany wzdłuż przebiegu zmarszczek, w miejscu występowania blizn zanikowych, a także ubytków objętości tkanki podskórnej. Zabieg trwa kilkanaście-kilkadziesiąt minut i nie wymaga rekonwalescencji. Może pojawić się jedynie przejściowe zaczerwienienie w miejscu iniekcji. Wystarczy jednorazowe wykonanie zabiegu. Po upływie kilkunastu miesięcy, gdy ponownie pojawią się oznaki starzenia skóry, można powtórzyć procedurę. 

Hydroksyapatyt wapnia – efekty 

Efekty zabiegu z użyciem hydroksyapatytu wapnia można podzielić na te zauważalne natychmiast po zabiegu oraz takie, na których wystąpienie należy poczekać dłużej. Wstrzyknięciu preparatu towarzyszy wypełnienie objętości tkanki, np. w miejscu występowania blizn czy zmarszczek. Dlatego tuż po wykonaniu iniekcji zaobserwować można wygładzenie zmarszczek i blizn zanikowych, podniesienie policzków, poprawę owalu twarzy. Jednocześnie – hydroksyapatyt pobudza fibroblasty skóry do syntezy nowych włókien kolagenowych. Zachodząca w naturalny sposób degradacja preparatu zawierającego hydroksyapatyt wapnia zachodzi równolegle z syntezą nowego kolagenu. Dzięki temu zmniejszaniu się zawartości preparatu towarzyszy zwiększenie gęstości skóry. I właśnie to pozwala na wystąpienie długotrwałych efektów odmładzających, które mogą utrzymywać się nawet przez 18 miesięcy. 

Hydroksyapatyt wapnia – skutki uboczne 

Zabieg wstrzykiwania preparatu z hydroksyapatytem wapnia uznawany jest za bezpieczny. Niekiedy może dojść do pojawienia się takich powikłań jak: 

• obrzęk i bolesność w miejscu iniekcji,
• krwiak, 
• miejscowe zakażenie skóry, 
• reakcja alergiczna na preparat. 

Przeciwwskazania do stosowania hydroksyapatytu wapnia 

Istnieje kilka sytuacji, które wykluczają wykonanie zabiegu z preparatem zawierającym hydroksyapatyt wapnia. Przede wszystkim – procedura nie jest wykonywana u kobiet w ciąży i karmiących piersią. Ponadto przeciwwskazaniami do zabiegu są: 

• infekcje i stany zapalne skóry w miejscu planowanej iniekcji, 
• uczulenie na jakikolwiek składnik preparatu, 
• cukrzyca, 
• nowotwory,
• zaburzenia krzepliwości krwi, 
• choroby autoimmunologiczne. 

Hydroksyapatyt wapnia czy kwas hialuronowy – porównanie wypełniaczy 

Hydroksyapatyt wapnia to nie jedyny wypełniacz stosowany w medycynie estetycznej. Najpopularniejszym jest usieciowany kwas hialuronowy. Tego typu wypełniacz powala na wypełnienie ubytku tkanek, wygładzanie zmarszczek i bruzd, poprawę owalu twarzy. Działanie preparatu z kwasem hialuronowym sprowadza się jedynie do uzupełnienia ubytków tkanki podskórnej, brak jest natomiast efektu stymulowania syntezy włókien kolagenowych. Oznacza to, że efekty po kwasie hialuronowym będą utrzymywały się krócej, bo około 8-12 miesięcy. Jest to czas, w którym preparat ulega biodegradacji. Jeśli zatem celem zabiegu ma być skorygowanie widoczności niewielkich zmarszczek czy skorygowanie kształtu nosa/ust/policzków, warto zdecydować się na kwas hialuronowy. Natomiast głębokie zmarszczki, nasilona wiotkość skóry i konieczność skorygowania owalu twarzy wymagają zastosowania hydroksyapatytu wapnia. 

Hydroksyapatyt wapnia – pasta do zębów 

W skład past do zębów może wchodzić hydroksyapatyt wapnia. Związek ten może uszczelniać mikrouszkodzenia występujące w szkliwie zębów. Zwiększa wytrzymałość szkliwa na działanie takich czynników zewnętrznych jak niskie czy wysokie temperatury, ostre czy kwaśne przyprawy. Szkliwo jest chronione przed negatywnym działaniem bakterii i kwasów, co minimalizuje ryzyko rozwoju próchnicy. 

Źródła: 

1. Podstawy medycyny estetycznej pod red. Andrzeja Przylipiaka; Białystok 2014. 

1. Jani A. J. Van Loghem, Use of calcium hydroxylapatite in the upper third of the face: Retrospective analysis of techniques, dilutions and adverse events; Journal of Cosmetic Dermatology, vol. 17, issue 6, December 2018. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jocd.12733 (dostęp online 06.11.2022 r.).