Lipodemia – co to jest, przyczyny, objawy i leczenie

Lipodemia (otyłość nóg) jest jedną z trudniejszych chorób do zdiagnozowania oraz leczenia. Niestety wiele osób ma z nią do czynienia. Lipodemię da się jednak przewidzieć i przeciwdziałać niej. Wyjaśniamy, jakie są objawy choroby grubych nóg i jak ją leczyć.

Lipodemia – co to jest?

Lipodemia (inaczej: otyłość nóg, choroba grubych nóg, obrzęk tłuszczowy, lipedema) to bardzo rzadka choroba, która charakteryzuje się nieproporcjonalnym, obustronnym i symetrycznym odkładaniem się tkanki tłuszczowej pod skórą, rozchodzącym się od bioder do kostek. Najprawdopodobniej dolegliwość ta ma podstawy genetyczne i głównie występuje u kobiet.

Lipodemia objawia się poprzez opuchnięte i powiększone nogi, które są nieproporcjonalne większe do prawidłowego tułowia i innych części ciała. Bardzo rzadko choroba ta dotyka górnych kończyn oraz bioder, choć nie jest to całkowicie niemożliwe. Chorobę jest niezwykle trudno zdiagnozować. Lekarze pierwszego kontaktu oraz lekarze — nie specjaliści – często zrzucają winę dolegliwości na brak aktywności fizycznej czy otyłość. Choć zdiagnozowanie i leczenie jest możliwe to chorego obszaru ciała, nie da się już wyleczyć.

Przyczyny lipodemii

Do tej pory naukowcy i lekarze nie są pewni, jaka jest przyczyna choroby grubych nóg. Przypuszcza się, że obrzęk tłuszczowy to wynik oddziaływania wielu czynników, takich jak:

• zaburzenia przemian tłuszczowych,
• liczne zaburzenia krążenia żylnego,
• nieprawidłowe odżywianie komórek tłuszczowych,
• zaburzenia układu hormonalnego.

Lipodemia – objawy i dolegliwości

Objawy lipodemii najczęściej występują w okresie wczesnego dojrzewania — choć nie jest to regułą. Pierwszym objawem jest silny obrzęk kończyn dolnych. Opuchnięte mogą być również ramiona oraz biodra. Miejsca dotknięte chorobą, są jedynymi powiększonymi obszarami, a cała sylwetka ma naturalne rozmiary.

W miejscach objętych obrzękiem pacjenci odczuwają mrowienie, pieczenie lub zwykły ból. Oprócz objawów samej choroby występują również objawy towarzyszące. Są to problemy z poruszaniem się, nadmierne obciążenie kolan czy napięcie skóry. Zbyt duża masa tkanki tłuszczowej na nogach może powodować również obtarcia oraz łatwe siniaczenie nóg. Bardzo często objawem jest też depresja oraz złe samopoczucie psychiczne wywołane przez chorobę otyłych nóg.

Lipodemia – diagnoza i przeciwdziałanie

Lipodemia jest diagnozowana na podstawie objawów klinicznych. Z reguły wywiad i badanie lekarskie są wystarczające w celu rozpoznania lipedemy. Dodatkowym czynnikiem pomagającym rozpoznać lipodemię jest ból nadmiernej tkanki tłuszczowej, łatwe powstawanie siniaków, niekiedy nawet spontanicznie.

Tłuszczowy obrzęk nóg może mieć podłoże genetyczne, w niektórych badaniach w ponad 60 proc. choroba występowała rodzinnie. Jeśli bliscy przodkowie zmagali się z podobnymi objawami, można z dużym prawdopodobieństwem założyć, że lipodemia ujawni się u potomków. Jeśli zachodzi takie ryzyko, osoby na nią narażone mogą przeciwdziałać i zapobiegać chorobie. W tym celu należy wzmacniać mięśnie nóg, wykonywać ćwiczenia pobudzające krążenie oraz układ żylny. Skutecznym sposobem zapobiegania dolegliwości jest też przejście na odpowiednio zbilansowaną dietę pod tym kątem.

Otyłość nóg jest często źle diagnozowana, ponieważ, szczególnie w początkowych stadiach przypomina otyłość. Obliczenie BMI (body mass index, wskaźnik masy ciała) może pomóc w ustaleniu diagnozy. Jednak pacjenci z powodu bólu nóg podczas chodzenia zaprzestają jakiegokolwiek wysiłku fizycznego, co przyczynia się do zwiększenia masy ciała. A to z kolei wpływa na błędną diagnozę.

Lipodemia – test, który pozwoli ją wykryć

Nie istnieje jeden test na lipedemę. Badania, które wykorzystuje się w procesie diagnostycznym, to między innymi:

• morfologia krwi
• zmierzenie poziomu hormonów tarczycy,
• ocena wydolności układu limfatycznego i krwionośnego,
• metody radiologiczne, takie jak ultrasonografia, tomografia komputerowa oraz rezonans magnetyczny.

Lipodemia a obrzęk limfatyczny i otyłość

Lipodemia często mylona jest z obrzękiem limfatycznym, czyli zwiększeniem płynu tkankowego na skutek niewydolności naczyń limfatycznych. W tym przypadku opuchlizna nóg może być jednak jednostronna, nie wywołuje bólu nóg a obrzęk zmniejsza się po terapii uciskowej, która nie działa tak efektywnie w przypadku otyłości nóg.

Rozróżnić należy także lipodemię i otyłość. Ta ostatnia występuje zarówno u kobiet, jak i mężczyzn, w każdym wieku. U pacjentów z otyłością nie pojawia się ból kończyn dolnych dotyczący płatów nadmiernej tkanki tłuszczowej. Stosowanie diety jest z reguły pomocne w zmniejszeniu masy całego ciała.

Lipodemia – leczenie

Choć zaatakowanych przez chorobę miejsc nie da się wyleczyć, istnieje wiele sposobów na złagodzenie dolegliwości. Pierwszym sposobem terapii w przypadku lipodemii jest używanie bielizny uciskowej. Działa ona pozytywnie na zaburzenia w układzie limfatycznym. Udrożniony przepływ limfy zmniejsza obrzęk i redukuje dolegliwości bólowe.

Kolejną metodą kuracji jest rehabilitacja oraz drenaż limfatyczny. Masaż wykonywany jest w celu odciążenia chorych miejsc oraz przyniesienia krótkotrwałej ulgi po zabiegu. Polega on na przesuwaniu limfy z chorych miejsc w kierunku węzłów chłonnych. Kilkanaście zabiegów połączonych ze stosowaniem bielizny uciskowej mogą dać ulgę pacjentowi na nieco dłuższy czas.

Aby unikać wielu objawów choroby i przeciwdziałać im, należy również stosować dietę, która nie dopuści do zwiększania się tkanki tłuszczowej. Dzięki temu chora osoba nie będzie bardziej obciążała stawów czy pogłębiała problemów z chodzeniem. Jedną z najbardziej zaawansowanych metod leczenia lipodemii jest liposukcja. To zabieg polegający na odsysaniu tłuszczu. Istnieje wiele technik zabiegu, wskazań i przeciwwskazań, a ostateczną decyzję w takiej sytuacji podejmuje lekarz prowadzący osobę chorą na lipodemię.