Kataplazma – w kosmetyce, w lecznictwie, jak ją zrobić

Kataplazma od wieków wykorzystywana była w ziołolecznictwie. Stosowano ją do zwalczania bólu przy kolce nerkowej, a także do gojenia ropnych stanów zapalnych skóry. Co robi dziś kataplazma ziołowa w kosmetyce? Jakie ma działanie na włosy? Jak wykonać kataplazmę w domu?

Kataplazma – co to takiego?

Kataplazma (z gr. katáplasma – plaster) to rodzaj okładu stosowany przede wszystkim w ziołolecznictwie. Kataplazma znana była już w starożytnym Egipcie. Wówczas egipscy kapłani (to w ich rękach znajdowała się medycyna i inne obszary życia) wykorzystywali ją do lecznictwa obok wyciągów z ziół, balsamów i mazideł. Kataplazma zaliczana jest do leków galenowych, tzn. sporządzanych z surowców roślinnych, zwierzęcych i mineralnych. Do tej grupy leków zaliczają się też różnego rodzaju maści, syropy soki, proszki, miody ziołowe i wyciągi.

Kataplazma w kosmetyce

Obecnie kataplazma wykorzystywana jest we współczesnej kosmetyce jako kompres przygotowujący skórę do dalszych zabiegów. Choć kataplazma może być stosowana zarówno na zimno, jak i na ciepło, to w kosmetyce będzie to raczej druga możliwość. Ciepłe okłady rozpulchniają skórę – zmiękczają naskórek i rozszerzają ujścia gruczołów łojowych, dzięki czemu oczyszczanie manualne jest łatwiejsze i bardziej efektywne. Skład kataplazmy powinien być dostosowany do potrzeb skóry pacjentki. Inną kataplazmę stosuje się w przypadku skóry suchej w celu jej nawilżenia, a innej do skóry tłustej, wymagającej pielęgnacji antybakteryjnej i przeciwzapalnej.

Kataplazma na włosy

Kataplazma w celach pielęgnacyjnych stosowana jest nie tylko na skórę twarzy, ale także na skórę głowy w celu pielęgnacji włosów. W zależności od składu będzie wykazać różne działanie: peelingujące, oczyszczające lub nawilżające. Kataplazma na włosy może pomóc w walce z łupieżem, ograniczyć wydzielanie łojotoku, wspomóc wzrost włosa i ograniczyć ich wypadanie. Do pielęgnacji włosów wykorzystuje się zwykle ziołowe kataplazmy z pokrzywy i kozieradki.

Kataplazma – jak zrobić ją w domu?

Składniki potrzebne do wykonania kataplazmy

Do samodzielnego przygotowania kataplazmy potrzebne będą: zioła, gaza opatrunkowa (lub inny bawełniany materiał) i niewielka ilość gotującej się wody. Do kataplazmy można wykorzystywać wiele różnych ziół w dowolnych mieszankach. Mogą to być m.in.:

• siemię lniane (w ziarenkach, nie zmielone),
• rozmaryn,
• szałwia,
• skrzyp polny,
• prawoślaz,
• macierzanka,
• rumianek,
• lipa,
• nagietek,
• korzeń żywokostu.

Najpopularniejsza kataplazma stosowana w kosmetyce to kataplazma z siemienia lnianego. Siemię lniane jest relatywnie tanie (kilogramowa paczka nasion kosztuje kilka złotych) i powszechnie dostępne. Znajdziemy je w osiedlowych sklepikach, hipermarketach, sklepach zielarskich i ekologicznych.

Wykonanie kataplazmy krok po kroku

1. Namocz zioła w niewielkiej ilości wrzącej wody i rozgnieć je na gładką papkę.
2. Poczekaj aż zawiesina wystygnie na tyle, abyś mogła jej dotknąć, nie parząc skóry (wciąż jednak powinna być bardzo ciepła).
3. Tak przygotowaną masę przełóż na gazę lub bawełniany materiał. Uwaga! Ziołowej papki nie należy nakładać bezpośrednio na skórę, dlatego ważne jest użycie materiału.
4. Nałóż kompres na wybrany obszar i pozostaw na 10-15 minut. Dla wzmocnienia działania dodatkowo nałóż na kataplazmę ręcznik lub koc.

Po zdjęciu okładu skóra będzie zaróżowiona od wysokiej temperatury. Jest to naturalny efekt, który nie powinien stanowić powodów do niepokoju.

Kataplazma w lecznictwie naturalnym

Kataplazmy wykorzystuje się także w medycynie. Co prawda nie tak często, jak setki lat temu, ale wciąż sięgają po nią zwolennicy medycyny naturalnej. Do celów leczniczych wykorzystuje się kataplazmę z użyciem rozgniecionej papki z ziemniaków, a także np. mąki czy chrzanu. Kataplazma lecznicza stosowana jest głównie w reumatyzmie, zwichnięciach i stłuczeniach kończyn.

Kataplazma – przeciwwskazania

Specyfika ziół użytych do kataplazmy musi odpowiadać potrzebom naszej skóry i włosów. W zależności od tego, czy chcesz pielęgnować skórę suchą czy tłustą, należy sięgnąć po odpowiednie zioła. Okładów nie można stosować na otwarte rany, popękane naczynka czy przy trądziku różowatym. Ze względu na silne działanie rozgrzewające kataplazmy nie są wskazane dla osób ze skórą wrażliwą lub naczyniową.

Źródła:

1. Różański, Henryk. Zielarstwo i metody fitoterapii. O ziołach i preparatach ziołowych, dzieje fitoterapii, 2017.