Leczenie kanałowe w stomatologii. Jak się na nie przygotować?

Leczenie kanałowe to jedyny sposób na wyleczenie zęba, którego miazga została nieodwracalnie uszkodzona. Wielu pacjentów obawia się tego rodzaju leczenia ze względu na ból, niekiedy porównywany do tego podczas porodu. Czy faktycznie leczenie kanałowe boli? Jak wygląda leczenie kanałowe zęba krok po kroku? Czy po leczeniu kanałowym ząb może boleć? Ile kosztuje taka usługa?  

Leczenie kanałowe – co to takiego? 

Leczenie kanałowe, nazywane leczeniem endodontycznym, obejmuje miazgę zęba, czyli tkankę znajdującą się w najbardziej wewnętrznej części zęba. Leczenie kanałowe stosuje się wtedy, gdy dochodzi do stanu zapalnego miazgi zęba. Najczęstszym źródłem zakażeń miazgi jest zaniedbana próchnica.  

Niekiedy leczenie kanałowe jednego zęba wykonuje się więcej niż raz. Wskazaniem do powtórnego leczenia kanałowego, tzw. re-endo, są najczęściej: 

– pęknięcie lub złamanie zęba; 

–niewyleczone za pierwszym razem kanały zęba (np. z powodu trudnego dostępu do kanałów), 

– próchnica wtórna. 

Leczenie kanałowe w ciąży jest bezpieczne. Dla płodu bardziej szkodliwy jest stan zapalny u matki niż leczenie stomatologiczne. 

Jak wygląda ząb do leczenia kanałowego? 

Jest kilka sygnałów, które świadczą o konieczności wdrożenia leczenia kanałowego: 

– silny, nieustający ból zęba, który promieniuje na skronie i uszy; 

– opuchlizna i zaczerwienienie dziąseł, czasem połączone z wysiękiem ropnym; 

– głęboki, ciemny ubytek zęba (próchnica); 

– rozchwianie zęba – po dotknięciu ząb „rusza się”; 

– przebarwienie zęba lub dziąseł na szary lub ciemniejszy kolor; 

– wystąpienie przetoki (ropnej krostki) – może wystąpić przy innym niż zainfekowany ząb. 

Nie zawsze te objawy występują. Najbardziej wiarygodnym źródłem informacji o tym, czy ząb kwalifikuje się do leczenia kanałowego, jest zdjęcie RTG. To na jego podstawie dentysta podejmuje decyzję o wdrożeniu leczenia kanałowego. Może się zdarzyć, że RTG wykaże stan zapalny, który wymaga leczenia kanałowego, mimo że pacjent nie odczuwa bólu. 

Na czym polega leczenie kanałowe? 

Leczenie kanałowe zęba polega na dokładnym oczyszczeniu komory zęba i kanałów korzeniowych z zainfekowanej miazgi, wypełnieniu specjalnym materiałem uszczelniającym, a następnie odbudową zęba.  Do leczenia kanałowego używa się bardzo precyzyjnych narzędzi (o średnicy mniejszej niż milimetr) w postaci wierteł i pilników.  

Ząb leczony kanałowo to tzw. ząb martwy, który przestaje być unerwiony i odżywiany. 

Etapy leczenia kanałowego 

Leczenie kanałowe składa się z następujących etapów: 

1. Wykonanie zdjęcia rentgenowskiego – zdjęcie RTG pozwala z największą dokładnością ocenić stan zęba.  
2. Usunięcie próchnicy. 
3. Otwarcie komory zęba. 
4. Usunięcie zainfekowanej miazgi. 
5. Opracowanie i ukształtowanie kanałów korzeniowych.  
6. Dezynfekcja kanałów korzeniowych i ich osuszenie. 
7. Wypełnienie kanałów materiałami uszczelniającymi i antybakteryjnymi.  
8. Odbudowa korony zęba za pomocą plomby lub korony protetycznej. 

Ile wizyt potrzeba do leczenia kanałowego? 

Długość leczenia kanałowego zależy od indywidualnego przypadku. Zazwyczaj na leczenie kanałowe przeznacza się jedną – dwie wizyty. Wizyta, podczas której prowadzone jest leczenie kanałowe, trwa od 30 minut do nawet trzech godzin. Więcej czasu zajmuje leczenie trzonowców niż siekaczy, ponieważ te pierwsze mają więcej kanałów do wyleczenia. 

Czy leczenie kanałowe zęba boli? 

W większości przypadków leczenie kanałowe nie boli, ponieważ przeprowadzane jest w znieczuleniu. Niestety, są sytuacje, w których nie można zastosować konkretnego znieczulenia. Takie przypadki to uczulenie na konkretną substancję w znieczuleniu i niektóre choroby, w tym te związane z niewydolnością krążenia (przebyty niedawno wcześniej udar czy zawał). 

Jeśli stan zapalny zęba jest bardzo rozległy, leczenie kanałowe może boleć mimo znieczulenia.  

Ile wytrzymuje ząb po leczeniu kanałowym? 

To, jak długo ząb po leczeniu kanałowym będzie nam służył, zależy od wielu czynników – może to być kilka albo kilkanaście lat. 

Czemu pojawia się ból po leczeniu kanałowym? 

Wielu pacjentów uskarża się na ból i tkliwy ząb po leczeniu kanałowym. Nadwrażliwość po leczeniu kanałowym jest normalnym zjawiskiem i nie powinna stanowić powodu do niepokoju. Ząb po leczeniu kanałowym może boleć od kilku dni do dwóch tygodni. Jeśli po tym czasie ból, zamiast ustąpić, nasila się i towarzyszy mu obrzęk i gorączka, konieczna jest wizyta u stomatologa. 

Przyczyną bólu zęba może być niedostosowane do pacjenta wypełnienie. Tylko stomatolog może dokonać korekty wysokości wypełnienia. Może się też zdarzyć, że przyczyna bólu jest poważniejsza, kiedy leczenie kanałowe nie powiodło się – np. nie wszystkie kanały zostało oczyszczone z miazgi lub zostały oczyszczone niedokładnie. Wtedy konieczne jest re-endo, czyli wtórne leczenie kanałowe. 

 Skuteczność leczenia kanałowego zwiększa zastosowanie mikroskopu. Na leczenie kanałowe pod mikroskopem warto zdecydować się przy re-endo lub przy trudnych przypadkach (nietypowy kształt zęba, poważny uraz). 

Rekonwalescencja po leczeniu kanałowym 

Po leczeniu kanałowym zazwyczaj nie ma szczególnych zaleceń dla pacjenta. Jeść i pić można po godzinie – dwóch od zabiegu. Przez najbliższe dni należy unikać spożywania gorących pokarmów i napojów, a do miesiąca po leczeniu unikać jedzenia twardych potraw wymagających żucia. Warto też przez ten okres jeść drugą stroną niż ta, w której znajduje się leczony ząb. Ból zęba po leczeniu kanałowym można uśmierzyć zimnymi okładami i środkami przeciwbólowymi dostępnymi w aptece. 

Po leczeniu kanałowym można pić alkohol, o ile nie przyjmuje się antybiotyku czy innych leków. 

Koszty leczenia kanałowego 

Leczenie kanałowe jednego zęba jest możliwe już od 150 do 200 zł. Powtórne leczenie kanałowe pod mikroskopem jest zwykle droższe, nawet o kilkaset złotych. Ceny za leczenie kanałowe w najlepszych klinikach mogą sięgać nawet 2500 zł za jeden ząb.  

Leczenie kanałowe jest całkowicie refundowane na NFZ dla kobiet w ciąży i dzieci do 18 r.ż. W przypadku dorosłych refundacja dotyczy leczenia kanałowego zębów dolnych i górnych od trójki do trójki. 

Bibliografia:  

1. Basmadjian-Charles, C. L., Farge, P., Bourgeois, D. M., & Lebrun, T. (2002). Factors influencing the long-term results of endodontic treatment: a review of the literature. International Dental Journal, 52(2), 81-86., https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0020653920357804, [dostęp: 23. 05. 2023]. 
2. Lin, L. M., Rosenberg, P. A., & Lin, J. (2005). Do procedural errors cause endodontic treatment failure?. The Journal of the American Dental Association, 136(2), 187-193, https://www.researchgate.net/profile/Paul-Rosenberg-7/publication/7951649_Do_procedural_errors_cause_endodontic_treatment_failure/links/5dcc56264585156b351022dd/Do-procedural-errors-cause-endodontic-treatment-failure.pdf, [dostęp: 23. 05. 2023].  
3. Tabassum, S., & Khan, F. R. (2016). Failure of endodontic treatment: The usual suspects. European journal of dentistry, 10 (01), 144-147, https://www.thieme-connect.com/products/ejournals/abstract/10.4103/1305-7456.175682, [dostęp: 23. 05. 2023].