Aparat samoligaturujący – jak przebiega leczenie tą metodą?

Aparat samoligaturujący to jeden z rodzajów stałych aparatów ortodontycznych. W stosunkowo krótkim czasie pozwala na korektę zgryzu i ustawienia zębów, co ma znaczenie nie tylko dla estetyki uśmiechu, ale też zdrowia. Czym różnią się aparat samoligaturujący i zwykły? Jaka jest cena aparatu samoligaturującego metalowego i estetycznego? Jak długo trwa leczenie tym aparatem i jak często trzeba stawiać się na wizyty kontrolne? 

Czym jest aparat samoligaturujący i jak wygląda?  

Stały aparat samoligaturujący na pierwszy rzut oka wygląda tak samo, jak aparat zwykły. Podobnie jak on składa się z zamków naklejanych pojedynczo na każdy ząb od zewnętrznej (widocznej) strony i metalowego łuku. 

Tym, co różni aparat stały samoligaturujący od zwykłego, jest brak ligatur, czyli kolorowych lub bezbarwnych gumek, które zakłada się wokół zamków w celu zabezpieczenia metalowego łuku. Zamiast nich na każdym zamku znajduje się specjalna klapka albo zasuwka. Klapka jest gładka, dzięki czemu nie drażni śluzówki ani języka. 

Jak działa aparat samoligaturujący? 

Aparat stały samoligaturujący służy do leczenia wad zgryzu i korekty ustawienia zębów w łuku zębowym. Według opinii pacjentów pierwsze efekty leczenia aparatem samoligaturującym były dostrzegalne już po dwóch tygodniach.  

Aparat samoligaturujący nie rozszerza szczęki. Do tego celu służy specjalny aparat umieszczany pod podniebieniem (Hyrax) lub ruchomy aparat (płytka Schwartza). 

Jak wygląda leczenie aparatem samoligaturującym? 

Leczenie aparatem samoligaturujacym jest szybsze w porównaniu do aparatu klasycznego, ale nie aż tak, jak niekiedy jest to przedstawiane. W literaturze fachowej pojawiają się doniesienia, że aparat samoligaturujący zwykle nosi się do 4 miesięcy krócej niż aparat konwencjonalny, a leczenie wymaga 4 wizyt kontrolnych mniej. Przy noszeniu aparatu samoligaturującego wizyty odbywają się co ok. 2 miesiące. 

Aparat samoligaturujący metalowy a estetyczny  

W aparacie samoligaturującym i tym klasycznym z ligaturami stosuje się zamki. Ze względu na niższe koszty i efektywność leczenia najczęściej są to zamki metalowe – widoczne i dla niektórych nieestetyczne. Jednak zarówno w przypadku aparatu samoligaturujacego, jak i aparatu klasycznego zamki metalowe można zamienić na ceramiczne (mlecznobiałe) lub kryształowe (przezroczyste). Aparat samoligaturujący z zamkami ceramicznymi lub kryształowymi określa się aparatem samoligaturującym estetycznym. 

Aparaty samoligaturujące estetyczne wybierane są przez osoby, którym zależy na tym, aby aparat na zęby był jak najmniej widoczny. Minusem aparatów estetycznych jest nieco mniejsza skuteczność (w porównaniu z aparatami metalowymi). Ponadto zamki kryształowe i ceramiczne szybciej się przebarwiają, więc choć same w sobie są bardziej estetyczne niż metalowe, trudno utrzymać ich nienaganny wygląd. 

Aparaty samoligaturujące estetyczne należą do aparatów kosmetycznych. Innym rodzajem ortodontycznego aparatu kosmetycznego jest aparat lingwalny, mocowany od wewnętrznej strony zębów. 

Aparat samoligaturujacy czy zwykły – jaki wybrać? 

Chociaż dla laików metalowy aparat samoligaturujący i metalowy aparat z gumkami wygląda podobnie, to różni je przede wszystkim sposób działania i komfort pacjenta. Najważniejsze różnice między dwoma tymi aparatami przedstawiono w poniższej tabeli. 

Jaka jest cena aparatu samoligaturującego? 

Cena stałego aparatu samoligaturującego to 2500-4000 zł za łuk. W przypadku zdecydowania się na aparat samoligaturujący estetyczny do tej ceny trzeba doliczyć co najmniej 1000 zł więcej dla jednego łuku. W kosztach leczenia należy też uwzględnić ceny wizyt kontrolnych, których cena zaczyna się od ok. 150 zł. 

Bibliografia: 

1. Fleming, P. S., & Johal, A. (2010). Self-ligating brackets in orthodontics: a systematic review. Angle Orthodontist, 80(3), 575-584, https://meridian.allenpress.com/angle-orthodontist/article/80/3/575/57588/Self-Ligating-Brackets-in-OrthodonticsA-Systematic, [dostęp 11.05.2023]. 

1. Poddębniak, J., Sobieska, E., Masłowska-Kasowicz, A. J., & Zadurska, M. (2021). Methods supporting orthodontic treatment – a literature-based review. Forum Ortodontyczne / Orthodontic Forum, 17(4), 286-300, https://www.forumortodontyczne.pl/Metody-wspomagajace-leczenie-ortodontyczne-przeglad-dokonany-na-podstawie-pismiennictwa,143,46061,1,0.html, [dostęp 11.05.2023]. 

1. Raftowicz-Wójcik, K. Zamki samoligaturujące – przegląd piśmiennictwa, „Forum ortodontyczne”, t. 4 nr 3 2008, https://publisherspanel.com/api/files/view/25169.pdf [dostęp 11.05.2023].