Boski nektar, owoc biblijnego drzewa i fenicka sól

Malta jest lubianym miejscem krótszych i dłuższych wakacji. Dolecimy tam z wielu polskich lotnisk a zwiedzanie nie wymaga przewodnika. Ten różnorodny kulturowo kraj słynie ze słonecznej pogody przez cały rok i wspaniałych zabytków. Podpowiadamy, jakie wyjątkowe pamiątki można tam znaleźć.

Opuncja – boski owoc i nektar

Każdy, kto odwiedził Maltę, z pewnością zauważył, że stałym elementem jej zielonego krajobrazu są opuncje. Te rozłożyste kaktusy o pokręconych konarach, nazywane też figami kaktusowymi albo indyjskimi, do Europy trafiły dzięki Krzysztofowi Kolumbowi. Ich naturalną ojczyzną jest kontynent amerykański. Owoce opuncji są jadalne, ale nie należą do szczególnie smacznych. Dodatkowo, by się nie pokłuć, trzeba zbierać je w szczególny sposób – o świcie i obowiązkowo w rękawicach. Przed jedzeniem czy przetwarzaniem trzeba je długo moczyć w wodzie. Warto też poprosić lokalsów o instrukcję ich obierania.

Jeśli chodzi o skład, prawie połowę ich masy stanowi błonnik. Z tego względu produkty z opuncji figowej poleca się przy odchudzaniu. Dodatkowo opuncja pomaga regulować gospodarkę lipidową organizmu i obniżać poziom złego cholesterolu. Opuncja wspiera system trawienny i leczenie dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Miąższ ma pomagać trzustce w wydzielaniu insuliny. Okłady z opuncji, podobnie jak z aloesu, mają wspomagać procesy leczenia stanów zapalnych i owrzodzeń skóry.

Maltańczycy wykorzystują opuncję na surowo, z owoców robią także dżemy i nalewki. Na wyspie kupimy też olejek z opuncji, uważany za najdroższy na świecie. Opuntia Ficus Indica Seed Oil ma silne działanie przeciwzmarszczkowe i odmładzające. Uważa się, że to najskuteczniejszy środek roślinny o takich właściwościach.

Swoje wyjątkowe działanie ma zawdzięczać przede wszystkim sporej ilości witamin C i B a także żelaza, fosforu, wapnia, magnezu i potasu. W skład opuncji figowej wchodzą też substancje biologiczne – antocyjany, fenole i karotenoidy. Dzięki temu uważa się, że opuncja figowa świetnie działa na skórę, regenerując ją, oczyszczając i poprawiając jej odporność. Olej z opuncji ma także wspierać ochronę skóry przed promieniowaniem ultrafioletowym. Na Malcie ma to duże znaczenie, bo ten maleńki kraj cieszy się słońcem przez cały rok.

Karob – owoce biblijnego drzewa

Karob, znany też jako szarańczyn strąkowy czy też chleb świętojański biologicznie pochodzi z rodziny bobowatych, choć nie jest małym krzaczkiem, ale ogromnym drzewem. Karobem miał żywić się św. Jan Chrzciciel na pustyni. Przez tysiące lat owoce karobu były cenionym i pożądanym, bo łatwo dostępnym pożywieniem. Co ciekawe, przypominające wyglądem i smakiem kakao nasiona, mają zawsze ten sam rozmiar i ważą ok. 200 mg. Wykorzystywano to w starożytności stosując nasiona karobu jako miarę wagi w jubilerstwie.

Drzewa karobowe rosną wysokie, zazwyczaj nie chorują, nie chłoną zbyt wielu zanieczyszczeń i zawsze wydają owoce, czyli strąki z brązowymi nasionami. Są też długowieczne – uważa się, że najstarsze okazy na Malcie mają ponad tysiąc lat. Karob ceni się tam także z powodów historycznych. W czasie II wojny światowej wyspy były bombardowane i odcięte od świata. Mieszkańców od głodu uratowała mączka z z karobu, z której wypiekano pieczywo. Maltańczycy robili też syrop karabowy, który smakuje jak słodkie kakao. Do tej pory dodawany jest do lokalnych przetworów. Dojrzałe owoce karobu można też jeść na surowo. Choć są bardzo słodkie, mają mało kalorii i tłuszczu, nie zawierają też kofeiny.

Owoców karobu używa się do produkcji zamienników kakao i czekolady, szczególnie w produktach dietetycznych i nieuczulających, ponieważ nie zawierają kwasu szczawiowego, który jest silnym alergenem. Zawierają też sporo błonnika, dzięki czemu polecane są osobom dbającym o linię. Karob ma w sobie sporo wapnia, potasu i magnezu. Zaobserwowano, że wykazuje działanie antybakteryjne i oczyszczające, wspiera także układ krwionośny. Syrop z karobu nie zawiera kofeiny, można go więc podawać dzieciom a mączka wykorzystywana jest jako zagęszczacz. W sklepach na Malcie znajdziemy także likier z karobu o mocno kakaowym smaku.

Sól z Gozo i Malty

Tradycja pozyskiwania soli z morskiej wody jest kultywowana na Malcie i Gozo od czasów fenickich i rzymskich. Do tej pory na Gozo można oglądać panwie solne, czyli skalne baseny do odparowywania soli wydrążone w tych czasach i używane do dziś. Skalne prostokątne i kwadratowe baseny wypełniane są wodą, która odparowuje pod wpływem słońca. Solną masę przekłada się następnie do płytszych panwi, gdzie po wyschnięciu pozostają kryształy soli. To pracochłonny proces – na kilogram soli potrzeba ok. 25 litrów wody morskiej. Renoma gozańskiej soli przed wiekami była tak duża, że traktowano ją jak walutę.

Maltańska sól zawiera dużo jodu, potasu, sodu, wapnia i magnezu. Jest powszechnie stosowana w kuchni, słynie też z właściwości konserwujących. Na Gozo wykorzystuje się ją do przyprawiania suszonych pomidorów, które nie mają sobie równych. Także gozańskie sery czy kapary mają inny smak, niż te pochodzące np. z Włoch.

By poznać wielowiekową tradycję produkcji soli można także wybrać się do otwartego niedawno muzeum solnego na terenie rezerwatu przyrody Salina, w gminie Saint Paul’s Bay na Malcie. Obejrzymy tam narzędzia i maszyny używane do produkcji soli a także kopie fresków, które przedstawiają warzelnie soli w czasach Wielkiego Oblężenia Malty w 1565 roku. Muzeum jest czynne tylko raz w tygodniu – w środę.

Sól morska, dzięki bogactwu składników odżywczych wykazuje właściwości odkażające i przeciwzapalne. Pomaga oczyścić organizm z toksyn, poprawić krążenie i wygląd skóry. Solne kąpiele i okłady poleca się przy cellulitisie, a także wspomagająco do leczenia chorób skóry, np. trądziku czy łuszczycy. Na Malcie kupimy specjalne zestawy soli do kąpieli z różnymi dodatkami.