Jak myć zęby – rodzaje szczoteczek i techniki szczotkowania

O tym, że dbanie o higienę jamy ustnej jest ważne nie trzeba chyba nikogo przekonywać. Najskuteczniejszym sposobem jest szczotkowanie zębów, które ogranicza powstawanie próchnicy i chorób przyzębia, a także usuwa płytkę nazębną i nieświeży oddech. Często popełniamy wiele błędów podczas wykonywania tej codziennej czynności. Jak myć zęby, aby ich unikać? Jak często i jak długo powinniśmy to robić? Czy mycie zębów niemowlakowi jest konieczne?

Jak myć zęby – zasady prawidłowej higieny jamy ustnej

Jak myć zęby? Regularnie i dokładnie – to najczęściej nasuwające się odpowiedzi na pytanie o prawidłową higienę jamy ustnej. Jak się jednak okazuje, także i w tym wypadku diabeł tkwi w szczegółach, a zasad, które warunkują właściwe mycie zębów jest wiele. Jak zatem prawidłowo myć zęby? Oto najważniejsze elementy, na które musisz zwrócić uwagę:

• szczoteczka do zębów,
• pasta i płyny do płukania jamy ustnej,
• czas szczotkowania,
• technika szczotkowania.

Szczoteczka do zębów

Początki higieny jamy ustnej sięgają 5 000 lat p.n.e., kiedy to Hindusi czyścili zęby specjalnymi skrobaczkami i rozwidlonymi gałązkami. Starożytni Grecy i Rzymianie do mycia zębów używali swego rodzaju szczotki, jednak za wynalazców szczoteczki znanej w dzisiejszych czasach uważa się Chińczyków. Rękojeść z osadzonym pękiem włosia pochodzi z końca XV wieku. Obecnie na rynku dostępnych jest wiele rodzajów szczoteczek, które różnią się stopniem twardości i kształtem. Obok szczoteczek manualnych wyróżnić można także szczoteczki elektryczne, soniczne i ultradźwiękowe.

Dobór odpowiedniej szczoteczki do mycia zębów jest jednym z najważniejszych etapów na drodze do prawidłowej higieny jamy ustnej. Przede wszystkim szczoteczka nie powinna być zbyt twarda. Może ona uszkodzić bowiem szkliwo zębów oraz kaleczyć dziąsła i mechanicznie odsłonić szyjki zębowe. Wybieraj więc szczoteczki o średnim lub miękkim stopniu twardości. Istotna jest ponadto gęstość ułożenia włosia. Nie bez znaczenia pozostaje również kształt szczoteczki. Jak wskazują eksperci, najłatwiej i najskuteczniej myje się zęby szczoteczką o okrągłej końcówce. Jednak przede wszystkim jej główka nie powinna być zbyt duża. W takim wypadku możesz mieć problem z dotarciem do wszystkich zębów, w szczególności tych położonych od zagięcia łuku zębowego.

Pamiętaj także o regularnej wymianie szczoteczki.

Pasta i płyny do płukania jamy ustnej

Wprawdzie pasta do zębów oraz płyny do płukania jamy ustnej pełnią funkcję pomocniczą, a mycie zębów opiera się na mechanicznym usuwaniu pozostałości jedzenia z ich powierzchni, to jednak dobór właściwych preparatów ma znaczenie. W przypadku pasty do zębów należy zwrócić uwagę przede wszystkim na czynnik RDA, czyli współczynnik ścieralności pasty dla zębiny. Przyjmuje się, że pasty do zębów stosowane codziennie powinny charakteryzować się współczynnikiem RDA nie wyższym niż 45.

Na rynku dostępne są pasty do zębów z fluorem, a także opierające się wyłącznie na ziołach. Wybór zależy od indywidualnych przekonań, a także predyspozycji. Pamiętaj, że stężenie fluoru w pastach do zębów dla dzieci powinno być dużo niższe, niż w tych przeznaczonych dla dorosłych. Ponadto przyjmuje się, że osoby, u których stwierdzono fluorozę, a także kobiety w ciąży oraz osoby starsze powinny unikać preparatów z fluorem.

Warto w tym miejscu wspomnieć o popularnym w ostatnim czasie wybielaniu zębów węglem aktywnym. Musisz pamiętać, że wiąże się to z ryzykiem mechanicznego uszkodzenia szkliwa i podrażnieniem dziąseł. Dlatego ważne jest, aby przestrzegać zasad dotyczących częstotliwości tego zabiegu. Początkowo zaleca się nakładanie pasty z węglem przez kilka dni z rzędu, zaś w późniejszym okresie – raz na tydzień dla utrwalenia efektu.

Czas szczotkowania

Eksperci podkreślają, że podstawowym błędem jest zbyt krótki czas mycia zębów. Najlepiej myć je dwie minuty, dzieląc na cztery części – dwie górne i dolne – poświęcając każdej około pół minuty. Jak często myć zęby? Najlepiej po każdym głównym posiłku, jednak nie bezpośrednio po nim. Minimum to dwukrotne szczotkowanie – rano oraz wieczorem. Przy czym warto zaznaczyć, że mycie zębów przed położeniem się spać jest szczególnie ważne. Usuwasz bowiem resztki jedzenia, które w przeciwnym wypadku zalegać będą na zębach przez całą noc.

Technika szczotkowania

Równie ważna co narzędzia i czas jest także technika szczotkowania zębów. Jeśli używasz szczoteczki elektrycznej, to ona wykonuje za ciebie większość pracy. W przypadku szczoteczki manualnej możesz skorzystać z następujących metod:

• metoda roll – to metoda obrotowo-wymiatająca tzw. dziąsło-zęby, którą poleca się, jeśli jesteś posiadaczką delikatnych i wrażliwych dziąseł;
• metoda Bass’a – pozwala dokładnie usunąć płytkę nazębną z kieszonek dziąsłowych;
• metoda Stillmann’a – to metoda masująco-oczyszczająca, polecana osobom z odsłaniającymi się szyjkami zębowymi;
• metoda pionowa – przeznaczona przede wszystkim do mycia siekaczy;
• metoda pozioma – przeznaczona do mycia powierzchni żujących;
• metoda Charters’a – polecana osobom borykającym się z problemem recesji dziąseł;
• metoda Fones’a – nazywana także metodą okrężną, szczególnie polecana dzieciom;
• metoda szorowania – to poziome ustawienie szczoteczki do linii zębów i szorowanie ich powierzchni. Metoda ta jest najbardziej popularna, jednak najmniej polecana przez specjalistów.

Jeśli jesteś posiadaczką aparatu na zębach, pamiętaj, że higiena jamy ustnej powinna opierać się na tych samych zasadach. Nie zapominaj jednak o dokładnym myciu nie tylko zębów, ale  i aparatu.

Mycie ząbków niemowlaka i dziecka

Bardzo ważne jest, aby dbanie o higieny jamy ustnej rozpocząć już u najmłodszych dzieci. W pierwszych miesiącach życia wystarczy delikatne masowanie wałów dziąsłowych malucha gazą lub gumowymi bądź silikonowymi nakładkami na palce. Kiedy pojawią się pierwsze zęby, należy sięgnąć po szczoteczki z miękkiego włosia. Warto towarzyszyć dziecku podczas codziennego mycia zębów, tak aby kontrolować jego postępy. Jak zachęcić dziecko do mycia zębów? Pomysły zależą od twojej kreatywności – śpiewanie piosenek, korzystanie z kolorowych lub świecących szczoteczek do zębów lub wykorzystanie płynów barwiących osad nazębny. Pamiętaj też, że dziecko uczy się przez naśladowanie, dlatego dobrym pomysłem jest wspólne mycie zębów.

Źródła:

1. S. Badek, Higiena jamy ustnej, Wrocław, 2008.
2. E. Stasiuk, Sztuka mycia zębów, Piękny Uśmiech.
3. J. Szczepańska, A. Hilt, M. Daszkowska, G. Marczuk-Kolada, Zalecenia w zakresie higieny jamy ustnej dla dzieci i młodzieży w kolejnych grupach wiekowych.