Retinol na twarz – właściwości, efekty, zasady aplikacji. Czy bakuchiol może uczulać?

Retinol na twarz stosowany może być zarówno przez kobiety dojrzałe, chcące zapobiec pierwszym oznakom starzenia skóry, jak i posiadaczki cery trądzikowej. Retinol, czyli podstawowa forma witaminy A, wykazuje bowiem właściwości wygładzające, przeciwstarzeniowe i rozjaśniające przebarwienia. Wspomaga też walkę z trądzikiem. Wydaje się być idealnym składnikiem kosmetyków. Czy jego stosowanie może pociągać jednak za sobą skutki uboczne?

Retinol – co to jest?

Retinol to długołańcuchowy alkohol, będący podstawową formą witaminy A. Retinol zaliczany jest do retinoidów I generacji, czyli naturalnych retinoidów o nieselektywnym działaniu. W wyniku jego utleniania powstaje retinal, zaś jego najbardziej utlenioną formą jest kwas retinowy.

Retinol uznawany jest za jeden z najlepiej poznanych związków –­ Paul Karre i jego współpracownicy już w 1937 roku otrzymali bowiem Nagrodę Nobla za określenie jego struktur. Kolejne lata przyniosły zaś następne badania i odkrycia, w tym zsyntetyzowanie retinolu, dzięki któremu stał się on powszechnie dostępny.

Retinol, podobnie jak większość witamin, nie może być wytworzony przez organizm, stąd musi być dostarczany z zewnątrz. W pożywieniu możesz dostarczyć go w postaci nieaktywnych prowitamin – betakarotenu lub estrów retinylu. Ich cennym źródłem jest marchew, szpinak, sałata, brokuł, dynia, melony, pomarańcze, żółtka jaj, mleko, sery, ryby, mięso. Niedobory witaminy A mają negatywny wpływ na wiele procesów fizjologicznych. Na skórze widoczne są one przede wszystkim w postaci nadmiernego rogowacenia mieszkowego, suchości, łamliwości włosów i paznokci.

Działanie retinolu

Jakie jest działanie kosmetyków z retinolem? Opiera się ono na naturalnych procesach utleniania tego związku – po nałożeniu na skórę retinol przekształca się w retinal, a następnie utlenia się do kwasu retinowego. To właśnie on ma zdolność wnikania do głębszych warstw skóry i stymulowania komórek odpowiedzialnych za produkcję kolagenu, elastyny i kwasu hialuronowego, czyli fibroblastów.

Stosowanie retinolu na trądzik uzasadnione jest natomiast jego właściwościami przeciwzapalnymi. Retinoidy w terapii przeciwtrądzikowej działają przez proliferację i różnicowanie się komórek. Przyspieszają one wymianę zewnętrznych warstw naskórka poprzez złuszczanie martwych komórek. Hamują tym samym rogowacenie ujść gruczołów łojowych, ułatwiając usuwanie dojrzałych zaskórników i ograniczają wydzielanie sebum.

Retinol na zmarszczki i pierwsze oznaki starzenia się skóry

Krem z retinolem zdaniem niektórych dermatologów i kosmetologów powinien znaleźć się w kosmetyczce każdej kobiety. Potrzeby skóry zmieniają się w zależności od wieku, więc zależnie od tego retinol będzie działał na nią nieco inaczej. Skórze z pierwszymi oznakami starzenia doda on blasku, a dojrzałą – rozjaśni, wygładzi, nawilży, odżywi, zregeneruje i zmniejszy zmarszczki. Warto wprowadzić go zatem do pielęgnacyjnej rutyny po 25. roku życia, jeśli zaś twoja twarz często eksponowana była na słońce – nawet wcześniej. Po 30. roku życia, według entuzjastek tego związku, to już absolutny must have.

Pamiętaj, że starzeje się nie tylko skóra twarzy, ale i dekolt. Zgodnie z ogólną zasadą wszystko to, co nakładasz na twarz, powinnaś nałożyć także na szyję oraz dekolt. Krem z retinolem sprawdzi się zatem doskonale również w pielęgnacji tego obszaru ciała.

Nie zapominaj również o cienkiej i delikatnej skórze pod oczami – kremy pod oczy z retinolem nakładaj wieczorem, delikatnie wklepując je w oczyszczoną i suchą skórę.

Retinol do pielęgnacji skóry problematycznej

Retinoidy na trądzik sprawdzają się zarówno podczas pielęgnacji młodej skóry, jak i tej dojrzałej, która boryka się z niedoskonałościami. Jeśli zatem twój pesel już dawno nie pozwala powiedzieć ci o sobie, że jesteś nastolatką, a na twojej żuchwie, brodzie lub pod linią twarzy pojawiają się nieestetyczne zmiany – sięgnij po maść z retinolem, krem lub serum. Uregulują one pracę gruczołów, delikatnie złuszczą naskórek, rozjaśnią przebarwienia i złagodzą stany zapalne. Działanie przeciwstarzeniowe będzie zaś dodatkową korzyścią.

Pamiętaj jednak, że wprowadzanie retinolu w terapii przeciwtrądzikowej warto skonsultować z lekarzem. Mimo że nawet czysty retinol dostępny jest nie tylko w aptekach i nie ma już potrzeby uzyskania na wiele preparatów recepty, dermatolog pomoże dobrać odpowiednie stężenie i częstotliwość stosowania preparatu z retinolem.

Kosmetyki z retinolem – jak je stosować?

Chcesz wprowadzić retinol do pielęgnacji? Koniecznie pamiętaj o kilku ważnych zasadach.

Stężenie retinolu

Stężenie retinolu w kremach do twarzy wynosi na ogół od 0,3 do 1 proc., a kremy pod oczy z retinolem mają na ogół niższe stężenie tj. od 0,1 do 0,3 proc. Pamiętaj ponadto, aby zaczynać kurację od niskiego stężenia, a jeśli twoja skóra dobrze na nie zareaguje, wówczas możesz stopniowo je zwiększać.

Po aplikacji retinolu warto nałożyć na twarz lekki krem nawilżający.

Stopniowo przyzwyczajaj skórę do retinolu

Kluczem do skutecznej pielęgnacji retinolem jest retynizacja skóry, czyli jej stopniowe przyzwyczajanie do tej substancji. Jak to zrobić? Zaczynając od niższych stężeń, aplikuj retinol wieczorem po dokładnym oczyszczeniu i osuszeniu skóry – najlepiej raz na tydzień. Po około dwóch tygodniach zwiększ częstotliwość do dwóch razy w tygodniu. Z czasem, gdy skóra przyzwyczai się do retinolu, możesz z powodzeniem używać go codziennie.

Pamiętaj jednak, aby zawsze omijać delikatne okolice oczu i ust, by nie podrażnić skóry.

Ochrona przeciwsłoneczna

Zasadą jest, że produkty z retinolem na twarz najlepiej stosować na noc. Kremy i maści z witaminą A uwrażliwiają skórę, stąd działanie promieni słonecznych może być dla niej niekorzystne. Dlatego musisz pamiętać o stosowaniu kremów z filtrem na dzień – najlepiej z 30 SPF lub większym.

Retinol – przeciwwskazania i skutki uboczne

Mimo że stosowanie retinolu na twarz jest bezpieczne, warto pamiętać, że istnieje grupa przeciwwskazań do jego aplikacji. Wśród nich wymienia się:

• ciążę,
• karmienie piersią,
• podrażnienie skóry, rany, miejscowe uszkodzenia,
• częstą ekspozycję na słońce przy jednoczesnym braku zabezpieczenia filtrami,
• niektóre zabiegi kosmetyczne i dermatologiczne, które powodują np. złuszczenie naskórka,
• stosowanie retinoidów na receptę – każdorazowo powinnaś skonsultować łączenie retinolu z innymi retinoidami z lekarzem.

Nie zapominaj także, że stosowanie retinolu może pociągać za sobą pewne skutki uboczne. Często wynikają one z niewłaściwej aplikacji lub nieodpowiedniego dobrania preparatu do potrzeb skóry np. podczas terapii przeciwtrądzikowej. Do niepożądanych efektów stosowania retinolu na twarz zalicza się: nadmierne wysuszenie skóry i jej łuszczenie, uczucie napięcia, zaczerwienienie, nadwrażliwość skóry i świąd.

Co to jest bakuchiol?

Bakuchiol, nazywany roślinnym retinolem, to składnik, który w ostatnim czasie staje się coraz bardziej popularny. Pozyskiwany z rośliny o egzotycznie brzmiącej nazwie Psoralea corylifolia jest alternatywą dla osób, które z różnych powodów nie mogą lub nie chcą stosować retinolu. Wykazuje on bowiem bardzo zbliżone działanie do retinoidów, nie powodując przy tym podrażnień i zaczerwienienia. Z powodzeniem mogą sięgnąć po niego nawet posiadaczki wrażliwej skóry.

Retinol – cena i dostępność

Produkty z retinolem – kremy, maści, serum – są powszechnie dostępne. Kupisz je zarówno w drogeriach, jak i aptekach. Nie sposób wskazać jednoznacznie ceny kosmetyków – zależy ona bowiem od producenta i przeznaczenia. Na rynku znajdziesz czysty retinol lub maści z jego dodatkiem w cenie kilkunastu złotych, a także kremy i serum w cenie kilkuset złotych.

Źródła:

1. A. Czarnota, Retinoidy. Mechanizm działania, właściwości oraz zakres stosowania w dermatologii i kosmetologii, „Kosmetologia Estetyczna” 2018/4.
2. H. Marona, A. Gunia, E. Pękala, Retinoidy – rola w farmakoterapii w aspekcie komórkowego mechanizmu działania, „Farmacja Polska” tom 66 nr 3.
3. M. Pawlaczyk, K. Korzeniowska, Witamina A w kosmetologii i lecznictwie dermatologicznym, „Farmacja Współczesna” 2013, 6.
4. E. Sarnowicz, Dojrzałe piękno, „Twój Styl” 2021.