Poparzenie słoneczne – objawy, co na oparzenia słoneczne?

Poparzenia słoneczne to niechciana konsekwencja zbyt długiej ekspozycji skóry na działanie promieniowania UV. W zależności od stopnia oparzeń słonecznych, na skórze pojawić może się zaczerwienienie, a także bąble po opalaniu. Jak łagodzić oparzenia słoneczne? Leczenie – w zależności od rodzaju oparzeń – sprowadza się do stosowania chłodnych okładów, maści łagodzących oraz specjalnych opatrunków wspomagających gojenie.

Kiedy powstają poparzenia słoneczne?

Oparzenia słoneczne powstają, gdy ilość promieniowania UV przekracza zdolności ochronne pigmentu skóry, czyli melaniny. W praktyce najczęściej wygląda to tak, że po prostu zbyt długo spędziłyśmy czas na słońcu. Wiele z nas rozkłada się na leżakach, podążając za modą na brązową opaleniznę. Jednak szkód może być znacznie więcej: od bólu, pieczenia i schodzącej skóry, aż po raka skóry, np. czerniaka.

Latem północna część Ziemi skierowana jest w stronę Słońca, dlatego jesteśmy bardziej narażone na promieniowanie UV, pod wpływem którego komórki skóry produkują melaninę. Słońce podnosi temperaturę ciała i dochodzi do uszkodzenia DNA, a skóra zabarwia się na brązowo. W ten sposób słońce wywołuje stan zapalny w skórze. Na początku nie musimy odczuwać bólu, szczególnie jeśli znajdujemy się na plaży czy łódce i wiatr chłodzi naszą skórę. Dopiero pod koniec dnia możemy poczuć dyskomfort.

Stopnie poparzeń od słońca

W zależności od stopnia ciężkości oparzenia słonecznego, można wyróżnić:

1. poparzenia od słońca I stopnia, czyli oparzenie najbardziej zewnętrznej warstwy skóry,
2. poparzenia od słońca II stopnia, obejmujące zarówno naskórek, jak i skórę właściwą; może dojść do częściowej martwicy naskórka,
3. poparzenia od słońca III stopnia, dotyczące naskórka, skóry właściwej, tkanki podskórnej i nerwów; w przebiegu tak poważnego oparzenia słonecznego skóra jest niewrażliwa na dotyk, gdyż dochodzi do uszkodzenia receptorów czuciowych; tego typu oparzenia rzadko powstają w efekcie ekspozycji na słońce.

Objawy oparzenia słonecznego

Poparzenia słoneczne nie są trudne do rozpoznania – trudno przeoczyć objawy poparzeń od słońca. Gdy poddamy skórę zbyt długiej ekspozycji na słońce, wówczas pojawiają się różnego stopnia oparzenie słoneczne. Objawy poparzeń pierwszego stopnia to zaczerwienienie skóry, ból nasilający się przy dotyku i tkliwość skóry. Przy poparzeniach II stopnia do zaczerwienienia i bólu skóry dołączają bąble po opalaniu. Gdy rozwija się poważniejsze poparzenie słoneczne, bąble na skórze wypełnione są płynem surowiczym. Po ustąpieniu bąbli mogą pojawić się nadżerki i blizny na skórze. Poparzenie od słońca III stopnia objawia się powstaniem strupów na obumarłej powierzchni skóry, a następnie – do oddzielenia obumarłych tkanek z powstaniem blizn. To, jak bardzo skóra została uszkodzona, rzutuje na to, ile trwa oparzenie słoneczne.

– Zaczerwienienie skóry po kontakcie ze słońcem to już oparzenie pierwszego stopnia. W takim wypadku można stosować łagodzące preparaty z pantenolem, dostępne bez recepty. Wszystkie poważniejsze objawy oparzenia słonecznego powinien obejrzeć lekarz. Skutki promieniowania słonecznego kumulują się w skórze przez całe życie, mogą prowadzić do nowotworów skóry – mówi Alicja Anna Kaczmarek, dermatolożka z Centrum Medycznego Damiana.

Oparzenie słoneczne – ile trwa?

Czas utrzymywania się objawów poparzenia słonecznego zależy od stopnia oparzenia. W przypadku poparzeń słonecznych I stopnia objawy mogą utrzymywać się przez kilka dni, zaś oparzenia II stopnia utrzymują się nawet do kilku tygodni. W przypadku oparzeń słonecznych III stopnia zmiany skórne mogą utrzymywać się nawet przez kilkanaście tygodni.

Jak złagodzić oparzenia słoneczne domowymi metodami?

W celu złagodzenia oparzeń słonecznych można sięgnąć po następujące domowe sposoby na poparzenia słoneczne twarzy i ciała:

• zimne okłady – można schłodzić skórę chłodną wodą lub wykonać okłady z lodu, ale uwaga – lodu nie należy przykładać bezpośrednio na skórę, tylko zawinąć lód w ściereczkę,
• kąpiel w płatkach owsianych łagodzi pieczenie i zaczerwienienie skóry, hamuje stan zapalny,
• sok z aloesu działający przeciwzapalnie i wspomagająco regenerację,
• jogurt naturalny i maślanka, stosowane w formie okładów,
• okłady z plastrów surowego ziemniaka,
• posmarowanie poparzonej skóry miodem,
• plasterki pomidora, które dzięki zawartości likopenu o działaniu antyoksydacyjnym łagodzą oparzenia skóry.

To najskuteczniejsze sposoby na to, jak szybko pozbyć się poparzenia słonecznego. A czego nie robić, gdy pojawi się poparzenie słoneczne? Bąble na skórze aż się proszą, aby je przebić, jednak bezwzględnie należy tego unikać, gdyż stwarza to ryzyko zakażenia.

Oparzenia słoneczne – jak leczyć preparatami z apteki?

W przypadku rozleglejszych, bardziej poważnych poparzeń słonecznych, konieczne może być zastosowanie preparatów aptecznych. Czym złagodzić oparzenia słoneczne?

– Pamiętajmy, że słońce operuje również w cieniu. W sezonie wiosenno-letnim bezwzględnie należy aplikować na skórę kremy z filtrem, najlepiej te dostępne w aptekach. W przypadku dzieci należy stosować kremy z filtrem mineralnym (nie chemicznym) o wskaźniku SPV 50. Filtr mineralny nie wnika w głąb naskórka, tylko utrzymuje się na powierzchni skóry, dlatego jest lepiej tolerowany przez każdy rodzaj skóry, i jest polecany zwłaszcza skórom wrażliwym i cienkim. Smarowanie należy powtarzać co dwie godziny – jedno nałożenie kremu na cały dzień nie wystarczy, choćby dlatego, ze krem ściera się w kontakcie z piaskiem, wodą, ubraniem czy ręcznikiem – radzi Alicja Anna Kaczmarek.

Pomocne okazują się być maści o działaniu łagodzącym i wspomagającym regenerację skóry, zawierające np. d-panthenol czy alantoinę, kwas hialuronowy. Dolegliwości bólowe złagodzą preparaty zawierające np. ibuprofen, które wykazują dodatkowo działanie przeciwzapalne. Czym smarować oparzenia słoneczne II stopnia? Konieczne może być zastosowanie preparatów lub opatrunków zawierających jony srebra lub antybiotyki, co chroni przed zakażeniem skóry.

Jak zapobiegać oparzeniom słonecznym?

Aby zminimalizować ryzyko powstania poparzeń słonecznych, wystarczy przestrzegać kilku prostych zasad:

• unikać długotrwałej ekspozycji na słońce,
• nie opalać się w godzinach najsilniejszego nasłonecznienia od godziny 10 do 14,
• stosować filtry UV,
• dbać o nawodnienie organizmu,
• zamiast naturalnej opalenizny – wybierać samoopalacz lub opalanie natryskowe.

Czym grozi poparzenie słoneczne?

Oparzenie słoneczne nie tylko grozi nam mocnym zaczerwieniem, bąblami i schodzącą płatami skórą. Każde poparzenie to krok bliżej do czerniaka i innych nowotworów skóry. Słońce uszkadza i osłabia zdolności obronne skóry, z czasem te uszkodzenia gromadzą się i w efekcie dochodzi do rozwoju nowotworów skory. Najczęściej nowotwory te pojawiają się kilka lub kilkanaście lat później, co niestety usypia naszą czujność. Jeśli oparzeniu towarzyszy gorączka, nudności i pęcherze – koniecznie skontaktuj się z lekarzem. Mogą to być symptomy udaru słonecznego.

O lekarzu:

Lek. Alicja Anna Kaczmarek jest specjalistką dermatologii i wenerologii z ponad 30-letnim doświadczeniem. Od 20 lat związana z Centrum Medycznym Damiana. Jej zainteresowania dotyczą wpływu innych chorób ogólnoustrojowych na skórę.

Bibliografia:

1. Schaefet T., Burn evaluation and management; Pubmed, StatPearls, 2019
2. Guerra K., Sunburn, Pubmed, StatPearls, 2020