Kwas azelainowy – właściwości, wskazania, jak stosować

Kwas azelainowy (AZA) stosowany jest jako złuszczający peeling dermatologiczny. Szczególnie poleca się go osobom borykającym się ze zmianami trądzikowymi oraz przebarwieniami skóry. Zabiegi z kwasem azelainowym działają przeciwzapalnie, antybakteryjnie, keratolitycznie i przeciwłojotokowo. Preparaty zawierające AZA dostępne są pod postacią leków oraz produktów kosmetycznych, takich jak kremy, żele, maski czy toniki.

Kwas azelainowy – właściwości

Kwas azelainowy (azelaic acid, AZA) to substancja otrzymywana z bakterii Pityrosporum ovale. Dzięki korzystnemu wpływowi na skórę, wykorzystuje się go zarówno w preparatach kosmetycznych jak i lekach. Kwas azelainowy wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne (przeciwko Propionibacterium acnes, Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus aureus) oraz przeciwgrzybicze (przeciwko Candida albicans). Ponadto reguluje wydzielanie sebum i działa komedolitycznie, dlatego jest świetnym kwasem na zaskórniki. Dzięki właściwościom przeciwłojotokowym kwas azelainowy sprawia, że skóra mniej się przetłuszcza i nie błyszczy się nadmiernie, a ujścia gruczołów łojowych przestają być zaczopowane. AZA przypisuje się także właściwości antyoksydacyjne – kwas zmiata wolne rodniki, które przyczyniają się do rozwoju stanów zapalnych i starzenia się skóry. Co więcej, kwas azelainowy odpowiada też za hamowanie procesów melanogenezy, dzięki czemu redukuje przebarwienia potrądzikowe, pozapalne i polekowe.

Kwas azelainowy – wskazania

Kwas azelainowy dedykowany jest osobom z cerą suchą i normalną, które borykają się ze zmianami trądzikowymi i przebarwieniami. AZA znajduje zastosowanie w leczeniu:

• trądziku różowatego: redukuje liczbę zmian niezapalnych i zapalnych, zmniejsza nasilenie rumienia;
• trądziku pospolitego i krostkowo-grudkowego: działa przeciwzaskórnikowo, przeciwbakteryjnie, zmniejsza stany zapalne;
• hiperpigmentacji: niweluje przebarwienia, regeneruje skórę;
• wypadania włosów;
• łojotokowego zapalenia skóry;
• nadmiernej keratynizacji naskórka.

Kwas azelainowy – przeciwwskazania

Peelingów z użyciem kwasu azelainowego nie mogą wykonywać kobiety w ciąży i laktacji, chorzy na pęcherzyce i kolagenozy oraz osoby z aktywnym trądzikiem i opryszczką. Do innych przeciwwskazań zalicza się: przerwanie ciągłości naskórka, doustną terapię retinoidami, skłonność do powstawania bliznowców oraz ciężkie postacie trądziku.

Kwas azelainowy – jak stosować?

Peeling kwasem azelainowym to jeden z popularniejszych zabiegów wykonywanych w gabinetach kosmetycznych. U osób ze zmianami trądzikowymi i przebarwieniami bardzo często stosuje się kwas azelainowy w połączeniu z kwasem migdałowym i kwasem salicylowym, które działają synergistyczne. Przebieg zabiegu jest podobny do kuracji, w których stosuje się inne rodzaje kwasów.

Po zebraniu wywiadu, kosmetolog dobiera preparat o odpowiednim składzie, wykonuje demakijaż skóry, odtłuszcza skórę i zabezpiecza wrażliwe obszary: oczy i usta. Kwas nakładany jest pędzelkiem lub patyczkiem kosmetycznym na kilka minut (może wystąpić mrowienie lub delikatne pieczenie), a następnie zmywany przy pomocy neutralizatora. Następnie aplikowana jest maska na około 15-20 minut. Na zakończenie zabiegu stosuje się odpowiednio dobrany krem. W czasie kuracji z kwasem azelainowym należy unikać mycia twarzy chlorowaną wodą z dodatkiem mydeł zapachowych oraz zrezygnować z kosmetyków zawierających w swoim składzie alkohol. Skórę trzeba chronić przed słońcem stosując kremy z filtrem UV.

Kremy i inne kosmetyki z kwasem azelainowym

Na rynku dostępnych jest wiele kremów z kwasem azelainowym. Takie produkty przeznaczone są do pielęgnacji domowej. Działają delikatniej niż preparaty używane w profesjonalnych zabiegach kosmetycznych, dlatego są stosowane jedynie wspomagająco w leczeniu zmian trądzikowych i hiperpigmentacyjnych.  Mogą stosować je osoby praktycznie z każdym rodzajem cery, a szczególnie z cerą wrażliwą, naczyniową i trądzikową. Kwas azelainowy dodaje się również do masek oczyszczających i różnego typu kremów, często w połączeniu z kwasem salicylowym, witaminą C i E oraz glicyną. Ponadto AZA można znaleźć w tonikach i serum.

Bibliografia:

1. A. Kurek Górecka i in., Zastosowanie kwasu azelainowego i azeloglicyny we współczesnej dermatologii i kosmetologii, Terapia i leki, 2017/73, nr 12.
2. P. Dębek i in., Zastosowanie kwasu azelainowego w wybranych schorzeniach dermatologicznych, Medycyna Rodzinna, 2018/4, s. 307-314.