Objawy niedoboru witaminy D widoczne na twojej skórze i włosach

Witamina D, nazywana także „witaminą słońca”, odgrywa kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Jej niedobory skutkują zaburzeniami w obrębie pracy mięśni, układu nerwowego, krążeniowego oraz kostnego. Coraz więcej mówi się także o jej ogromnym wpływie na kondycję i wygląd skóry oraz włosów. Jakie są objawy niedoboru witaminy D? Na co szczególnie zwrócić uwagę, przyglądając się skórze i włosom? Kiedy warto wykonać badanie poziomu witaminy D i jak to zrobić?

Rola i znaczenie witaminy D dla organizmu 

Witamina D to grupa organicznych związków chemicznych, występujących także pod nazwą kalcyferole. Wywodzi się ona z greckiego calcium, czyli wapń, i phero, czyli niosę i jest ściśle związana z kluczową funkcją witaminy D, czyli regulacją gospodarki wapniowo-fosforanowej. Jej odpowiedni poziom w organizmie warunkuje właściwą mineralizację kości i ma zasadniczy wpływ na ich kształtowanie u niemowląt i dzieci, a także ich prawidłową gęstość. Jaką jeszcze rolę w organizmie pełni witamina D? Reguluje ona czynność wewnątrzwydzielniczą trzustki, nadnerczy, tarczycy oraz przysadki, reguluje odpowiedź immunologiczną, zapobiega nadciśnieniu i chorobom serca.  

Coraz liczniejsze badania wskazują ponadto, że witamina D oraz jej receptor VDR (z ang. Vitamin D Receptor) odpowiadają nie tylko za utrzymanie homeostazy wapnia, ale także homeostazy skóry. Podkreśla się, że może ona także regulować odporność skóry, zarówno wrodzoną, jak i nabytą.  

Niedobór witaminy D – jak ustalić jej prawidłowe normy?  

Witamina D nazywana jest także „witaminą słońca”, bo to właśnie pod wpływem promieniowania UV jest wytwarzania przez nasz organizm. Ze względu na położenie geograficzne, w którym żyjemy, może się okazać – zwłaszcza w miesiącach jesienno-zimowych – że jej poziomy nie są prawidłowe. Prawidłowe, czyli jakie? Skąd wiedzieć, ile witaminy D powinno być w organizmie i jak sprawdzić ten poziom? Dzienne zapotrzebowanie na witaminę D zostało określone przez Instytut Żywienia i Żywności, a dane te dostępne są m.in. na stronie internetowej Narodowego Centrum Informacji Żywieniowej. Co warte podkreślenia, normy te są różne dla noworodków i niemowląt, dzieci i młodzieży, kobiet i mężczyzn, kobiet w ciąży i matek karmiących. Na dzienne zapotrzebowanie witaminy wpływ ma także styl życia, karnacja, waga czy wcześniactwo.  

Aby określić poziom witaminy D w organizmie, możesz wykonać szybkie badanie z krwi. Jest ono powszechnie dostępne i wykonywane w warunkach laboratoryjnych. Coraz większą popularnością cieszą się także domowe testy na poziom witaminy D, które wykonasz samodzielnie z próbki krwi pobranej z palca, a wyniki poznasz już po dziesięciu minutach.     

Skutki niedoborów witaminy D 

Skutki niedoborów witaminy D odczujesz, a nawet zobaczysz gołym okiem. W piśmiennictwie spotkać można się z podziałem zakresu objawów na cztery grupy tj.: 

• zakres mięśniowy, obejmujący skurcze mięśni, drgawki, drżenie np. powieki, słabość i skurcze mięśni; 
• zakres nerwowy, do którego zalicza się zaburzenia snu, bezsenność lub niespokojny sen, zmęczenie, bóle głowy, zaburzenia koncentracji, wewnętrzny niepokój, melancholię, a nawet depresję; 
• zakres krążeniowy, a w nim uczucie zimna, zaburzenia krążenia i ciśnienia krwi; 
• zakres szkieletowy, który obejmuje osteoporozę i osteomalację. 

Objawy niedoboru witaminy D zauważysz także na swojej skórze oraz włosach. 

Niedobór witaminy D a włosy 

Jak witamina D działa na włosy? Witamina D i jej receptor VDR mają zasadnicze znaczenie dla integralności mieszków włosowych i są niezbędne do zachowania prawidłowego cyklu włosowego. Pamiętaj, że każdy włos rośnie w ramach trzech określonych faz tj. anagenu, czyli fazy wzrostu, katagenu i telogenu. Jakiekolwiek zaburzenia w poszczególnych etapach wzrostu włosa powodują ich przerzedzenie i osłabienie.  

Najbardziej widocznym objawem niedoboru witaminy D jest zatem wypadanie włosów. Prowadzone badania wykazały, że witamina D zaangażowana jest w patogenezę AA, czyli łysienie plackowate, a także wypadanie włosów typu kobiecego tzw. FPHL. Charakteryzuje się ono rozproszonym wypadaniem włosów, przy jednoczesnym zachowaniu przedniej ich linii. U aż 96,6 proc. badanych kobiet zdiagnozowano niedobory witaminy D, co potwierdza jej wpływ na ten typ łysienia.  

Jeśli poziomy witaminy D są poniżej wskazywanej dla twojej grupy wiekowej i płciowej normy, z pewnością zaobserwowałaś u siebie także nadmierne przesuszenie i łamliwość włosów.  

Niedobór witaminy D a kondycja skóry 

Niedobór witaminy D gołym okiem widać też na twojej skórze. Staje się ona bardzo wysuszona, a w następstwie znacznie bardziej wrażliwa na czynniki zewnętrzne. Dlaczego tak się dzieje? Witamina D reguluje biologiczny cykl odnowy naskórka, którego zaburzenie powoduje nagromadzenie się martwych komórek. Dodatkowo witamina D chroni witaminę E przed utlenianiem, a zatem pełni rolę antyoksydacyjną. Co więcej, ułatwia ona wchłanianie wielu składników mineralnych, które mają zbawienny wpływ na kondycję skóry.  

Niedobór witaminy D widoczny jest jednak nie tylko w zmianie koloru skóry, braku jej odpowiedniego nawilżenia, czy utraty sprężystości, ale też w zaostrzeniu przebiegu łuszczycy, tocznia rumieniowatego układowego, czy pęcherzycy. Duże znaczenie odgrywa także w przebiegu takich dermatoz jak trądzik pospolity i różowaty.  

Pęcherzyca to zespół schorzeń, który obejmuje błony śluzowe i skórę. Charakterystyczne dla niej pęcherze powinny być izolowane od promieni słonecznych, mogą one bowiem powodować pojawianie się nowych zmian. Jeśli zatem zauważysz znaczne pogorszenie kondycji twojej skóry tj. pojawienie się wielu czerwonobrunatnych grudek i charakterystyczne dla łuszczycy srebrne blaszki, powiększający się rumień w kształcie motyla, będący objawem tocznia lub pojawienie się nowych pęcherzy, koniecznie sprawdź poziom witaminy D.  

Warto zaznaczyć, że problematyczny może być także nadmiar witaminy D. Przyczynia się on bowiem do występowania atopowego zapalenia skóry i schorzeń związanych z alergią skórną. 

Źródła: 

1. G. Damianiego, R. Conic, G. Orlando, A. Zampetti, E. Marinello, M. Piai, M. D. Lindera „Vitamin D in trichology: a comprehensive review of the role of vitamin D and its receptor in hair and scalp disorders” Italian Journal of Dermatology and Venereology 2020/kwiecień. 
2. A. Gerkowicz, K. Chyl-Surdacka, D. Krasowiejsja, G. Chodorowska „Rola witaminy D w łysieniu niebliznowaciejącym” Inernational Journal of Molecular Sciences 2017, 18. 
3. A. Grafka, M. Łopucki, J. Kuna, A. Kuna, B. Pęksa „Rola witaminy D w organizmie” Diagnostyka Laboratoryjna 2019, 55. 
4. ncez.pzh.gov.pl (dostęp 24 stycznia 2023 roku). 
5. K. Sałagan „Rola witaminy D3, w patogenezie chorób skóry” Kosmetologia Estetyczna 1/2016. 
6. S. Tokarska „Witamina D” (dostęp na stronie sulmierzyce.info).