Poznaj przyczyny trądziku. Co wpływa na powstawanie zmian skórnych?

Przyczyny trądziku są bardzo zróżnicowane. Chociaż głównym źródłem tego rodzaju problemów są zmiany hormonalne, typowe dla trądziku krosty i zaskórniki mogą pojawić się także w wyniku stresu, spożywania niektórych produktów spożywczych czy niewłaściwej pielęgnacji. Często trudno jest znaleźć jedną przyczynę trądziku. Jakie są przyczyny trądziku u nastolatków, a jakie u dorosłych? Skąd bierze się trądzik niemowlęcy?

Przyczyna trądziku w zależności od specyfiki choroby 

Przyczyny trądziku różnią się w zależności od typu schorzenia. Ze względu na wiek pacjenta wyróżnia się trzy rodzaje trądziku: trądzik pospolity (młodzieńczy), trądzik dorosłych i trądzik niemowlęcy. Z kolei biorąc pod uwagę źródło problemu, wymienia się trądzik polekowy, wywołany przyjmowaniem niektórych leków (m.in. leków sterydowych i przeciwpadaczkowych), oraz trądzik zawodowy, który występuje w wyniku ekspozycji na substancje chemiczne czy zanieczyszczenia w miejscu pracy.  

Przyczyny trądziku u nastolatków 

U nastolatków występuje przede wszystkim trądzik pospolity, czyli trądzik młodzieńczy. Jego bezpośrednią przyczyną jest nadmierna produkcja łoju, który ze względu ilość i skład zatyka ujścia gruczołów łojowych, potocznie określanych porami. Powstałe w ten sposób zmiany skórne – zaskórniki – stanowią idealne środowisko do pojawienia się stanu zapalnego i namnażania wokół niego bakterii beztlenowych cutibacterium acnes. Konsekwencją jest tworzenie się ropnych krost i grudek. 

Zmiany w ilości i składzie wydzielanego łoju wywołane są zmianami hormonalnymi (w tym zwiększoną produkcją androgenów) typowymi dla okresu dojrzewania.  

Trądzik u nastolatków na czole i brodzie może nasilać stosowanie „ciężkich” kosmetyków na bazie olejów i niedokładny demakijaż. 

Przyczyny trądziku u dorosłych  

Według definicji trądzik u dorosłych to dermatoza występująca u osób powyżej 25 r.ż. Główną przyczyną trądziku u dorosłych są uwarunkowania genetyczne oraz zaburzenia hormonalne – zbyt wysoki poziom androgenów oraz zbyt niski poziom estrogenu. Inne czynniki wywołujące chorobę to: 

• przewlekły stres; 
• używki (alkohol, tytoń); 
• niewłaściwa dieta – nadmierne spożycie nabiału, węglowodanów prostych, wysoko przetworzonej żywności i ostrych przypraw. 

Przyczyny trądziku niemowlęcego 

Zmiany w trądziku niemowlęcym przypominają te w trądziku pospolitym. Są to zaskórniki, grudki i krostki. Najczęstszą przyczyną trądziku niemowląt i noworodków są zmiany hormonalne w ciele matki (wzmożona produkcja androgenów). 

Zmiany trądzikowe u niemowląt mogą pojawić się także na skutek używania do pielęgnacji skóry dziecka olejów mineralnych, które mają właściwości komedogenne (zatykają pory). 

Przyczyny trądziku różowatego 

Specyficzną odmianą trądziku jest trądzik różowaty, który najczęściej występuje u osób między 30 a 60 rokiem życia. Obejmuje środkową część twarzy, a poza grudkami i krostami jego charakterystycznym objawem jest rumień. Wśród głównych przyczyn trądziku różowatego wymienia się m.in.: 

• nadreaktywną skórę; 
• zakażenie bakteryjne (nużeńcem lub bakterią Helicobacter pylori); 
• nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu immunologicznego. 

Inne przyczyny nasilania zmian trądzikowych 

Zmiany trądzikowe mogą zaostrzyć się pod wpływem ich mechanicznego usuwania, czyli wyciskania krost i zaskórników. Mechaniczne uszkodzenie skóry ze zmianą zapalną może doprowadzić do jej zaostrzenia lub rozprzestrzenienia się bakterii na inne obszary i powstawanie nowych zmian. Z tego powodu dermatolodzy odradzają samodzielne oczyszczanie skóry. 

Mity na temat przyczyn trądziku 

Wokół trądziku narosło wiele krzywdzących mitów. Po pierwsze, nie jest chorobą zakaźną, w żaden sposób nie można się nim zarazić.  

Po drugie, wystąpienie zmian trądzikowych nie oznacza braku higieny osobistej. Przeciwnie, niekiedy to „nadmierna” higiena, czyli zbyt częste mycie twarzy lub używanie do tego zbyt silnych kosmetyków narusza naturalną barierę ochronną skóry, wysusza ją i w konsekwencji wzmaga wydzielanie sebum i powstawanie zmian.  

Bibliografia: 

1. Chałubek A., Faruga-Lewicka W., Kardas M., Rola stresu, rytmu okołodobowego oraz zmian hormonalnych w trądziku późnym, Aesthethic Cosmetology and Medicine 2022, 11(4): 131-136. 
2. Czarnecka A., Tymicka J., Trądzik różowaty – postacie kliniczne i leczenie. Postępy Dermatologii i Alergologii 2005, (3): 156-160. 
3. Jankowiak W., Imielski W., Pachurka J., Szkoła W., Kosmetologia wobec problemów cery tłustej i trądzikowej, Kosmetologia Estetyczna 2016,  5(5): 501-504. 
4. https://www.factsandreasons.com/pl/czy-istnieje-zwiazek-miedzy-tradzikiem-a-dieta/ [dostęp: 10.09.2024].