Alkohol w kosmetykach. Jakie są jego rodzaje i funkcje?

Alkohol w kosmetykach, zwłaszcza tych do twarzy, często budzi niepokój konsumentek i zniechęca do zakupu – według powszechnej wiedzy składnik ten działa wyjątkowo drażniąco i wysuszająco na skórę. Czy jednak każdy szkodzi skórze? Jakiego rodzaju dodatki znajdziemy w kosmetykach? Czym różnią się od siebie alkohol benzylowy, cetylowy czy etylowy? 

Alkohole w kosmetykach 

W kosmetykach można spotkać następujące rodzaje alkoholi: 

• etylowe; 
• tłuszczowe; 
• aromatyczne. 

Każdy z nich pełni odmienne funkcje w kosmetykach i nieco inaczej działa na skórę. 

Alkohol etylowy w kosmetykach 

Słysząc o alkoholu w kosmetykach, najczęściej myśli się o alkoholu etylowym. W składzie INCI kosmetyków, alkohol etylowy znajdziesz pod nazwami: 

• Ethanol; 
• Ethyl Alcohol; 
• Alcohol; 
• Gain Alcohol; 
• Alcohol denat. (denaturowy). 

Alkohol etylowy w kosmetykach pełni zasadniczo trzy funkcje.  Pierwsza (wykorzystywana m.in. w kosmetykach do twarzy) polega na odtłuszczaniu skóry i jej matowieniu, co wykorzystywane jest np. w preparatach antytrądzikowych. Druga to tzw. promotor przenikania – umożliwia przedostawanie się składników aktywnych w głąb skóry. Trzecie zastosowanie alkoholu etylowego wynika z jego właściwości antyseptycznych (odkażających). Jest stosowany w płynach i żelach przeznaczonych do odkażania i dezynfekcji rąk, a także w kosmetykach do twarzy.  

Mimo swoich zalet alkohol etylowy jest jednocześnie najbardziej szkodliwy dla skóry, ponieważ poprzez swoje działanie uszkadza barierę hydrolipidową, czyli warstwę ochronną. Zbyt mocno odtłuszczona, wysuszona skóra, staje się podatna na podrażnienia. Co więcej, organizm próbuje „odzyskać” utracony poziom natłuszczenia, więc zwiększa produkcję sebum. Tym samym po stosowaniu kosmetyków zawierających alkohol problem z cerą tłustą nasila się, zamiast się zmniejszyć. 

Alkohol tłuszczowy w kosmetykach 

Alkohol tłuszczowy to znacznie przyjaźniejszy dla skóry rodzaj alkoholu. Jest emolientem (podobnie jak oleje i masła roślinne), który ma funkcję kondycjonującą – zmiękcza, wygładza i uelastycznia skórę i włosy, sprawia, że zdrowo wyglądają. Ten rodzaj alkoholi jest częstym składnikiem kremów, masek, serów i odżywek, ponieważ zagęszcza je, nadając im pożądaną konsystencję. 

Akohole tłuszczowe w kosmetykach, np. alkohol cetylowy, tworzą warstwę okluzyjną na skórze, zapobiegając nadmiernemu odparowaniu wody z naskórka. Chociaż w stanie czystym mogłyby zatykać pory, jako składniki preparatów do pielęgnacji skóry i włosów są pozbawione właściwości komedogennych. Ponadto uważane są za substancje bezpieczne, które nie podrażniają skóry ani nie uczulają. Występują w składzie kosmetyków pod następującymi nazwami: 

• Cetyl (Cetearyl  Alcohol ) – alkohol cetylowy; 
• Decyl Alcohol – dekanol; 
• Stearyl Alcohol  – alkohol stearynowy; 
• Isocetyl Alcohol  – alkohol izocetylowy; 
• Arachidyl Alcohol – alkohol arachidylowy; 
• Mirystyl Alcohol – alkohol mirystylowy; 
• Lanolin Alcohol  – alkohol lanolinowy. 

Alkohole aromatyczne w kosmetykach  

Kolejnym rodzajem „przyjaznych” alkoholi w kosmetykach są alkohole aromatyczne. Wykorzystuje się je do nadania kosmetykom pożądanego zapachu. Należy do nich m.in. alkohol benzylowy, który jest składnikiem kompozycji zapachowych, a ponadto konserwantem zabezpieczającym preparat kosmetyczny przed zepsuciem. Alkohole aromatyczne, podobnie jak tłuszczowe, poprawiają też konsystencję kosmetyków. 

Niedogodnością używania kosmetyków z alkoholami aromatycznymi jest fakt, że są to potencjalne alergeny. Zwłaszcza przy cerze wrażliwej, nadreaktywnej, odradza się sięganie po preparaty z substancjami zapachowymi. Znajdziesz je w składzie kosmetyków m.in. pod następującymi nazwami: 

• Benzyl Alcohol;  
• Anise Alcohol; 
• Cinnamyl Alcohol; 
• Amylcinnamyl Alcohol. 

Jakiego alkoholu w kosmetykach należy unikać? 

Unikaj przede wszystkim alkoholu etylowego. Co prawda istnieją produkty, w których obecność tego składnika jest niezbędna, np. żele antybakteryjne stosowane do odkażania rąk. Jednak w przypadku kosmetyków do twarzy należy zachować ostrożność w ich stosowaniu, szczególnie w przypadku cery nadwrażliwej, ze skłonnością do podrażnień lub suchej. Alkohol izopropylowy (isopropanol albo isopropyl alcohol) to kolejny składnik, którego należy unikać. Często jest stosowany w produkcji kosmetyków jako konserwant. Wysusza skórę i ją podrażnia. 

Bibliografia: 

1. https://www.kosmopedia.org/encyklopedia/benzyl-alcohol/ [dostęp 23.09.2024]. 
2. https://www.kosmopedia.org/encyklopedia/cetyl-alcohol/ [dostęp 23.09.2024]. 
3. Kacalak-Rzepka A., Bielecka-Grzela S., Różewicka-Czabańska M., Maleszka R., Klimowicz A., Nadwrażliwość kontaktowa na wybrane składniki kosmetyków oraz inne alergeny wśród kosmetyczek i studentek kosmetologii, Postępy Dermatologii i Alergologii 2010, 27(5): 400-405. 
4. Szybiak J., Wiechuła D., Problemy skórne związane ze stosowaniem kosmetyków, Dermatology Review/Przegląd Dermatologiczny 2013, 100(6): 392.