Proteza szkieletowa – pojęcie, rodzaje, opinie. Jak o nie dbać?

Proteza szkieletowa to bardzo popularna metoda uzupełnienia ubytków w zębach. Wykonana na ogół z akrylu w połączeniu z metalem jest doskonałą alternatywą dla innych protez, a do tego cechuje ją duża trwałość i wytrzymałość. Kiedy stosuje się protezy szkieletowe? Jakie rodzaje protez szkieletowy znamy? Jakie są ich zalety? 

Co to jest proteza szkieletowa? 

Proteza szkieletowa to jedno z tzw. ruchomych uzupełnień protetycznych zaliczane do grupy protez częściowych. Proteza szkieletowa opiera się w jamie ustnej na nieruchomej części błony śluzowej podniebienia i wyrostków zębodołowych, która stanowi bezpośrednie oparcie, oraz na ozębnej zębów, z którymi pozostaje w kontakcie. 

Protezy szkieletowe stosowane są wtedy, gdy: 

• braki zębowe są na tyle rozległe, że nie można zastosować mostu protetycznego; 
• występują tzw. braki skrzydłowe, czyli brak jest ostatnich zębów w łuku;  
• istnieją inne okoliczności wykluczające założenie mostu protetycznego takie, jak np. względy estetyczne lub potrzeba szlifowania zębów. 

W tych wypadkach zadaniem protez jest uzupełnienie liczby zębów. Mogą one jednak spełniać dodatkowe funkcje np.: 

• szynować zęby w jamie ustnej; 
• zmieniać wzajemny stosunek łuków zębowych szczęki i żuchwy; 
• utrwalać leczenie ortodontyczne; 
• poprawiać wygląd kosmetyczny i korygować zwarcie zębów w jamie ustnej. 

Rodzaje protez szkieletowych 

Ze względu na sposób mocowania, materiał, z którego są wykonane, czy łuk, którego dotyczą, wyróżnić można kilka rodzajów protez szkieletowych. Wskazać można m.in.: 

• protezę szkieletową górną; 
• protezę szkieletową dolną; 
• protezę szkieletową na klamry; 
• protezę szkieletową bezklamrową; 
• protezę szkieletową zatrzaskową; 
• protezę szkieletową akrylową; 
• protezę szkieletową acetalową. 

Proteza szkieletowa górna to proteza, która zakładana jest w przypadku braków w uzębieniu w górnym łuku zębowym lub innych jego dysfunkcji. Od protezy szkieletowej dolnej różni się jedynie miejscem mocowania – proteza dolna dotyczy bowiem łuku zębowego dolnego.  

Protezy szkieletowe najczęściej wykorzystują do mocowania tzw. klamry. To właśnie one są elementem utrzymującym i stabilizującym protezę na podłożu protetycznym. Klamry mogą różnić się od siebie ilością ramion i funkcją, zawsze mocowane są jednak do zdrowego zęba. Protezy bezklamrowe są zaś rozwiązaniem, które wykorzystuje zamki i zasuwy, a protezy szkieletowe na zatrzaskach umocowane są za pomocą zatrzasków przypominających te, które znamy z ubrań.   

Warto podkreślić, że protezy szkieletowe mogą być wykonane z różnych materiałów. Najczęściej jest to akryl łączony z metalem, z którego wykonane są klamry lub zatrzaski. Pacjenci mają także do wyboru protezy szkieletowe elastyczne, które wykonane są m.in. z acetalu. Acetal to półelastyczny i niezwykle plastyczny materiał, który pozwala na doskonałe dopasowanie do błony śluzowej jamy ustnej. Zyskuje on na popularności także ze względu na fakt, że uznaje się go za jedną z najbardziej estetycznych alternatyw w stosunku do innych materiałów, z których wykonane są protezy ruchome.    

Proteza szkieletowa – opinie i praktyczne wskazówki 

Nowoczesne protezy szkieletowe cieszą się dużą popularnością i dobrymi opiniami, zarówno wśród pacjentów, stomatologów, jak i protetyków. Jakie ich zalety wymieniane są najczęściej? W użytkowaniu są one znacznie bardziej odporne na ewentualne uszkodzenia i trwałe, a jednocześnie pozwalają na zachowanie bardziej zbliżonego do fizjologicznego działania zębów w jamy ustnej.  

Protezy szkieletowe są także łatwiejsze w utrzymaniu czystości niż ich akrylowe odpowiedniki. Stosując je, warto jednak pamiętać o kilku zasadach dotyczących higieny. Przede wszystkim pamiętaj, aby w przypadku noszenia protezy zęby myć tak, jak wtedy, gdy protezy nie nosiłaś, czyli regularnie. Możesz używać do tego szczoteczki do zębów oraz zwykłej pasty lub sięgnąć po preparaty przeznaczone do czyszczenia protez. Protezę szkieletową najlepiej wyjmować na noc i odkładać do specjalnego pojemnika. Uprzednio umyj ją ponadto dokładnie pod bieżącą wodą lub dedykowanym preparatem. 

Nosisz protezę szkieletową? Nie zapominaj o regularnych wizytach u stomatologa, tak aby zadbać o kondycję zębów, które utrzymują protezę. 

Proteza szkieletowa – cena  

Protezy szkieletowe nie należą do tanich uzupełnień protetycznych. Dokładny koszt protezy zależy od jej rodzaju – materiału, z którego jest wykonana i sposobu mocowania – a także od miasta, w którym jest wykonywana. Uogólniając, jest to wydatek od 1600 zł do nawet 3000 zł. Warto pamiętać, że koszty jej wykonania nie są refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. 

Bibliografia: 

1. Budkiewicz A., Protezy szkieletowe, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1993. 
2. Polak A., Protezy szkieletowe. Zalety, wady oraz mity w świetle nowoczesnych materiałów, technologii i eksploatacji oraz protez szkieletowych klasycznych, Twój Przegląd Stomatologiczny 2015, 7-8. 
3. Rutkowski A., Acetal – estetyczna alternatywa rozwiązań protetycznych. Opis przypadku, Technika Dentystyczna, Nowoczesny Technik Dentystyczny 4/27.