Badanie pieprzyków – na czym polega i po co się je wykonuje

Badanie pieprzyków pozwala ocenić, czy znamię jest niegroźną zmianą na skórze, czy zmianą nowotworową. Dzięki wczesnemu wykryciu i usunięciu zmiany nowotworowej możliwe jest całkowite wyleczenie, dlatego badanie znamion jest ważnym elementem profilaktyki nowotworowej. Jaki lekarz bada pieprzyki? Gdzie badać pieprzyki? Czy można badać pieprzyki na NFZ? Ile kosztują badania pieprzyka prywatnie? 

Jak wygląda badanie pieprzyka? 

Najpopularniejszym badaniem pieprzyków i znamion jest badanie pod dermatoskopem. Dermatoskop można potocznie określić rodzajem szkła powiększającego z latarką. Podczas badania lekarz przykłada urządzenie do skóry w miejscu pieprzyka. Dzięki podświetleniu i znacznemu powiększeniu (dermatoskop umożliwia kilkunastokrotne powiększenie) zmiany skórnej można precyzyjnie ocenić jej kolor, kształt i fakturę.  

Badanie znamion dermatoskopem pozwala określić, czy pieprzyk jest niegroźnym znamieniem, czy istnieje prawdopodobieństwo, że jest zmianą nowotworową. Badanie pieprzyków pod dermatoskopem jest całkowicie bezbolesne i nieinwazyjne. Ne trzeba się do niego w żaden sposób przygotowywać.  

Nowoczesne metody badania pieprzyków 

Obecnie dermatoskopia może być przeprowadzana także przy użyciu nowoczesnych urządzeń jak fotodermatoskopy i wideodermatoskopy. Badanie pieprzyków fotodermatoskopem pozwala na zrobienie zdjęcia znamienia i przesłanie obrazu do komputera. Następnie lekarz analizuje wygląd pieprzyka na monitorze, dowolnie powiększając obraz. 

Badanie pieprzyków wideodermatoskopem wykonywane jest za pomocą kamery, co pozwala zgrać wyniki badań na nośnik cyfrowy i wielokrotnie je analizować. Wideodermatoskop jest znacznie bardziej precyzyjnym urządzeniem niż klasyczny dermatoskop, ponieważ umożliwia nawet 100-krotne powiększenie obrazu. 

Na czym polega badanie histopatologiczne pieprzyka? 

Jeśli podczas badania dermatoskopem pieprzyk budzi niepokój lekarza (przypomina zmianę nowotworową), lekarz zaleca pacjentowi wycięcie zmiany. Wówczas pacjent otrzymuje skierowanie do chirurga w celu wycięcia znamienia. Usunięty pieprzyk podlega badaniu histopatologicznemu. 

Badanie histopatologiczne (potocznie „hist-pat”) to szczegółowe badanie diagnostyczne pieprzyka. Wycięty pieprzyk zostaje poddany specjalistycznej obróbce i w takiej formie jest badany pod mikroskopem.  

Badanie histopatologiczne jest o wiele dokładniejsze niż badanie dermatoskopem, a jego wyniki z większą pewnością pozwalają stwierdzić, czy pieprzyk jest zmianą nowotworową. 

Komu zalecane są badania pieprzyków? 

Profilaktycznie zaleca się badanie pieprzyków raz w roku. Przede wszystkim jednak badanie pieprzyków polecane jest osobom: 

• o jasnej karnacji; 
• o licznych znamionach; 
• obciążonym genetycznie nowotworem skóry; 
• narażonym na długotrwałe działanie promieni słonecznych.  

Kto bada pieprzyki? 

Lekarz, który bada pieprzyki pod dermatoskopem, to dermatolog. Badaniem histopatologicznym zwykle zajmuje się histopatolog, czyli specjalista od badania tkanek pod mikroskopem. Badanie histopatologiczne pieprzyków może też wykonać lekarz o specjalności dermatologia. 

Gdzie można odpłatnie zbadać pieprzyki? 

Pieprzyki można zbadać także odpłatnie w prywatnych gabinetach dermatologicznych. Cena za badanie pieprzyków, czyli badanie dermatoskopowe, zaczyna się od 100 zł. W renomowanych gabinetach za dermatoskopię trzeba zapłacić nawet 350-450 zł. 

Chociaż koszt badania pieprzyków może wydać się wysoki, należy podkreślić, że w przypadku szczególnie niepokojących zmian pieniądze wydane na dermatoskopię mogą uratować Ci życie. Według danych NFZ w Polsce z powodu czerniaka umiera jedna na trzy osoby. Wcześnie wykryta zmiana umożliwia całkowite wyleczenie pacjenta. 

Czy badanie pieprzyków jest możliwe na NFZ? 

Badanie pieprzyków dermatoskopem można wykonać na NFZ, ponieważ badania znamion traktowane są przez NFZ jako profilaktyka nowotworów skóry. Bezpłatne badanie pieprzyków możliwe jest w każdej poradni dermatologicznej. W przypadku niepokojącej zmiany pacjent dostaje skierowanie do chirurga, który usuwa pieprzyk na NFZ. Następnie wycięta zmiana zostaje skierowana do badania histopatologicznego. 

Pieprzyk należy zbadać jak najszybciej, jeśli: 

• krwawi; 
• łuszczy się; 
• swędzi; 
• ma niejednolite, „poszarpane” brzegi, a jego kształt jest asymetryczny; 
• ma niejednolity kolor – w jednym miejscu jest jaśniejszy, w innym ciemniejszy; 
• zmienił się (powiększył, zmniejszył się, zmienił swój kształt). 

Wystąpienie powyższych objawów może świadczyć o zmianie nowotworowej (czerniak), dlatego nie można ich bagatelizować. 

Bibliografia: 

1. Krasowska D., Kupiec A., Kowalczyk I., & Gerkowicz M. K. Dermatoskopia–nowoczesna metoda diagnostyki chorób skóry, Medycyna XXI wieku (English title: 21st Century Medicine), 39, http://ipkn.edu.pl/wp-content/uploads/2019/08/Medycyna-XXI-wieku.pdf#page=39, [dostęp 9. 07.2023].  
2. Szymik–Kantorowicz S., Warzecha I., Wesołowska A., DERMATOSKOPIA – metoda diagnostyczna w gabinecie kosmetologa,  Medicina Internacia Revuo, 2012, 28 (112), 118-128, [dostęp 9. 07.2023]. 
3. https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-oddzialow/dzien-otwarty-w-nfz-profilaktyka-nowotworow-skory-i-badanie-dermatoskopem,365.html, [dostęp 9. 07.2023].