Choroby paznokci – rodzaje, objawy i leczenie

Schludne paznokcie to nie tylko walor estetyczny i kwestia stricte kosmetyczna. Zmiany płytki paznokciowej lub w jej obrębie mogą świadczyć o chorobach samych paznokci, jak i być symptomem chorób ogólnoustrojowych. Jak wyglądają zdrowe paznokcie, a co powinno być powodem do niepokoju? Jakie są najpowszechniejsze choroby paznokci i jak je rozpoznać? Podpowiadamy.

Jak wyglądają zdrowe paznokcie?

Najprościej mówiąc zdrowe paznokcie są gładkie i lekko różowe. Wszelkie bruzdy na paznokciu (poprzeczne i podłużne), białe plamki, pasma i prążki, zabarwienie brunatno-czerwone, sine lub żółte, świadczą o nieprawidłowościach w funkcjonowaniu organizmu. Zmiany na płytce paznokciowej mogą wiązać się z poważnymi chorobami ogólnoustrojowymi, np. sine paznokcie z zaburzeniami krążeniowo-oddechowymi, białe paznokcie (jakby mleczne) z marskością wątroby, a pałeczkowate palce świadczą o przewlekłych chorobach płuc i niewydolności krążenia. Część zmian wiąże się z chorobami paznokci (bruzdy poprzeczne w drożdżycy, a białe plamy w onycholizie). Z kolei niewielkie zmiany płytki paznokciowej mogą świadczyć o braku witamin. Samodzielnie nie da się postawić właściwej diagnozy, dlatego trzeba udać się do specjalisty. Lekarz od paznokci dłoni i chorób skóry to dermatolog. Natomiast schorzeniami stóp, w tym ich paznokci, zajmuje się też podolog. Jednak podolog, w  przeciwieństwie do dermatologa, nie musi mieć wykształcenia medycznego.

Choroby paznokci

Łuszczyca paznokcia

Łuszczyca jest przewlekłą, zapalną, niezakaźną chorobą skóry. Zmiany przeważnie pojawiają się w okolicy łokci, kolan i owłosionej skóry głowy, mogą też wystąpić na paznokciach dłoni i stóp. Łuszczycy paznokcia towarzyszą następujące objawy:

• onycholiza – jest to oddzielenie płytki paznokciowej od łożyska, które zwykle zaczyna się od wolnego brzegu paznokcia; przy łuszczycy na linii między odwarstwioną (biało zabarwioną) płytką paznokcia i częścią zdrową (różową) może pojawić się żółty pasek,
• naparstkowanie – inaczej objaw „kropli oliwy”, to niewielkie, punktowe zagłębienia w płytce paznokcia – przy dużym nagromadzeniu dołeczków przypominają one naparstek krawiecki, stąd określenie „naparstkowanie”; naparstkowanie pojawia się nie tylko w przebiegu łuszczycy, ale też łysienia plackowatego, czy u osób zupełnie zdrowych,
• dystrofia paznokci – ostry przebieg łuszczycy paznokcia wiąże się z silnym zniszczenie paznokci czyli dystrofią – wówczas płytka paznokciowa grubieje, matowieje, żółknie i kruszy się; mogą pokrywać ją poprzeczne i podłużne bruzdy, a także białe przebarwienia.

Jak leczyć łuszczycę paznokci?

Leczenie łuszczycy paznokci jest długie, żmudne i niestety nie przynosi trwałych efektów. Łuszczycę leczy się miejscowo glikokortykosteroidami, preparatami dziegciowymi, retinoidami. Kiedy łuszczycy towarzyszą nasilone zmiany skórne, podejmowane jest leczenie doustne retinoidami, cyklosporyną A i metotreksatem.

Zanokcica

Zanokcica paznokcia to ropne zakażenie wałów paznokciowych, występuje zarówno u paznokci stóp, jak i dłoni. Zakażenie może być wywołane gronkowcem złocistym, paciorkowcem, pałeczką ropy błękitnej lub grzybami. Objawem zanokcicy jest zaczerwieniony, bolesny wał paznokciowy, czasem towarzyszy jej wyciek ropny w tej okolicy. W zależności od przebiegu zanokcicy paznokcie leczy się miejscowo maściami steroidowymi, doustnymi środkami przeciwgrzybicznymi (postać przewlekła) lub chirurgicznie (postać ostra).

Grzybica paznokcia

Grzybica paznokcia występuje często ze zmianami łuszczycowymi, które sprzyjają rozwijaniu zakażenia grzybiczego. Grzybica paznokci znacznie częściej występuje u stóp niż u dłoni. Objawy grzybicy paznokci u stóp to pogrubienie płytki paznokcia i przebarwienie (zwykle na kolor żółty lub brązowy), kruchość i łamliwość paznokcia, a także onycholiza. Wiele osób szuka informacji, co na grzybicę paznokci będzie najlepszym rozwiązaniem. Odpowiadając na to pytanie należy pamiętać, że grzybica nie jest tylko defektem kosmetycznym, a chorobą i tak powinna być traktowana. Przy niewielkich zmianach lekarz może zalecić miejscowe leki przeciwgrzybiczne (np. w formie lakierów), natomiast przyjmuje się, że najskuteczniejsze leczenie przynoszą ogólne preparaty przeciwgrzybiczne podawane doustnie. Za najlepsze do leczenia grzybicy uznaje się terbinafinę i itrakonazol.

Co mówią paznokcie o chorobach?

Zmiany płytki paznokciowej mogą być nie tylko objawem powyższych chorób paznokci, ale też odzwierciedlać ogólny stan zdrowia czy deficyty w diecie, np. niedobór magnezu, cynku czy witamin z grupy B. Zmiany płytki paznokciowej są często niejednoznaczne i mogą być symptomem różnych schorzeń. Całkowicie białe paznokcie, czyli leukonychia całkowita (bielactwo paznokci) mogą towarzyszyć m.in. niewydolności serca, łuszczycy, infekcji, niedokrwistości sierpowatej. Z kolei miejscowe białe punkty na paznokciu będą raczej skutkiem mechanicznego mikrourazu (np. uderzenia paznokcia o twardą powierzchnię). Poziome białe paski na płytce paznokciowej to pasma Meesa, których występowanie może wiązać się z chorobami wieńcowymi czy niewydolnością nerek. Podobnie pionowe prążki na paznokciach mogą świadczyć o niedoborach magnezu i cynku, szkodliwym wpływie detergentów czy zmywacza do paznokci, ale też infekcji lub długotrwałym stresie. W przypadku długo utrzymujących się zmian wskazana jest konsultacja z lekarzem.

Źródła:

1. Maleszka R., Zmiany paznokciowe w chorobach ogólnoustrojowych.
2. Szczepietowski J., Grzybice skóry i paznokci. Vademecum lekarza praktyka, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków, 2001.
3. Wilk M., Zygmunt A., Choroby paznokci, [w:]  Zygmunt Adamski, Andrzej Kaszuba (red.) Dermatologia dla kosmetologów, Wydawnictwo Elsevier Urban&Partner, Wrocław, 2010.