Masaż sportowy – wskazania, rodzaje, techniki, kurs

Jedną z form dbania o ciało sportowca jest masaż sportowy. Korzystają z niego piłkarze, pływacy, narciarze, tenisiści, kulturyści. Gwiazdy sportu, które znamy z ekranu i pierwszych stron gazet, aby osiągać jak najlepsze wyniki w sporcie i uchronić się przed groźnymi kontuzjami, muszą nie tylko poddawać swoje ciało intensywnym treningom, ale także szczególnie o nie dbać. Na czym polega ten rodzaj masażu i co różni go od innych?

Masaż sportowy – na czym polega?

Masaż sportowy stanowi część profesjonalnego programu treningowego. To kompleksowa i przemyślana strategia współpracy z zawodnikiem, która ma na celu przygotowanie organizmu do bardzo dużego wysiłku fizycznego, uniknięcie kontuzji i późniejszą regenerację. Osoba współpracująca z konkretnym zawodnikiem najpierw przeprowadza z nim dokładny wywiad i dopiero na tej podstawie opracowuje plan i cel terapii, dobierając odpowiednie ćwiczenia i masaż.

Częstotliwość masażu sportowego jest dostosowywana indywidualnie do zawodnika, częstotliwości treningów i konkretnej dziedziny sportu. Masaż sportowy można przeprowadzić zarówno w warunkach laboratoryjnych (gabinet), jak i polowych (zawody).

Masaż sportowy z elementami odnowy biologicznej

Masaż sportowy jako element profesjonalnego programu treningowego, łączony jest z elementami odnowy biologicznej. Do procesu odnowy biologicznej należą: wypoczynek po wysiłku, masaże ręczne i wodne, kąpiele solankowe oraz szereg zabiegów fizykoterapeutycznych, takich jak: sauna, magnetoterapia czy zabiegi z użyciem prądów diadynamicznych lub lamp Sollux.

Odnowa biologiczna pełni podobną rolę do masażu sportowego – przynosi odpoczynek, zapobiega urazom i niweluje skutki już zaistniałych, przyspiesza rekonwalescencję.

Wskazania do masażu sportowego

Masaż sportowy nie jest dla każdego. Powinny korzystać z niego jedynie osoby czynnie zajmujące się sportem, a więc uprawiające sport wyczynowy. Z niektórych rodzajów masażu mogą korzystać także sportowcy amatorzy (np. aby podnieść swoją sprawność czy zregenerować organizm). W przypadku osób uprawiających sport wyczynowy, niezależnie od dyscypliny sportu, korzystanie z masażu sportowego jest koniecznością wpisaną w plan treningowy.

Rodzaje masażu sportowego

W sporcie wyczynowym wyróżnia się poniższe rodzaje masażu:

• Masaż treningowy (przygotowawczy lub kondycyjny) – stosowany jest podczas całego cyklu treningowo-startowego. Stanowi dodatkowe obciążenie wpisane w tygodniowy cykl zajęć. Jego celem jest zwiększenie wydajności organizmu. Jest to masaż intensywny, głęboki, wykonywany z dużą siłą. Trwa 40-60 minut.
• Masaż przed zawodami – wykonywany jest od następnego dnia po ostatnim masażu treningowym, aż do dnia startu. W odróżnieniu od masażu treningowego nastawiony jest bardziej na rozluźnienie niż pobudzenie mięśni. Jego cele jest przygotowanie zawodnika do zawodów nie tylko fizyczne, ale przede wszystkim psychiczne, ponieważ bezpośrednio przed zawodami sportowcy mierzą się ze skutkami towarzyszącego im stresu – bezsennością, nerwowością, zaburzeniami koncentracji. Masaż przed zawodami pełni funkcję uspokajającą.
• Masaż przedwysiłkowy (startowy) – nazywany jest też masażem mobilizującym, normalizującym czy przedstartowym. Stosowany jest bezpośrednio przed startem, poprzedza rozgrzewkę. Jest dłuższy i powolniejszy niż inne rodzaje masażu, choć maks. czas masażu jednej części ciała to 10 minut. Rozgrzewa mięśnie i więzadła, co ma zapobiegać urazom.
• Masaż powysiłkowy (regeneracyjny) – przeprowadzany jest między startami oraz bezpośrednio po zawodach sportowych. Jego celem jest przywrócenie organizmu do stanu przed wysiłkiem. Masaż powysiłkowy jest dwu lub trzykrotnie bardziej regenerujący niż bierny odpoczynek. Trwa 8-12 minut i wykonywany jest w ciągu pół godziny po zawodach.
• Masaż podtrzymujący – stosowany jest po sezonie lub na jego początku. Jego celem jest utrzymanie organizmu sportowca w sprawności fizycznej. Zwykle wykonywany jest co drugi dzień. Aktywizuje układ krążenia i układ nerwowy.

Techniki masażu sportowego

Masaż sportowy opiera się na technikach wykorzystywanych w masażu klasycznym. Należą do nich: głaskanie, rozcieranie, ugniatanie, oklepywanie. Ostatecznie kolejność zastosowanych technik i ich łączenie dostosowywane jest do konkretnej dyscypliny sportowej uprawianej przez zawodnika.

Masaż sportowy wykonywany jest z użyciem dużo większej siły niż w przypadku masażu relaksacyjnego. Dla osoby nietrenującej i nieprzyzwyczajonej do tego rodzaju masażu, masaż sportowy odczuwany byłby jako bolesny i sprawiałby dyskomfort.

Kurs masażu sportowego – za ile i dla kogo?

Ośrodki rehabilitacyjne i duże szkoły masażu posiadają w swojej ofercie kursy masażu sportowego. Zajęcia te przeznaczone są dla osób uprawiających zawód masażysty, fizjoterapeutów czy trenerów. Ukończony kurs masażu sportowego otwiera furtkę do pracy między innymi w ośrodkach rehabilitacyjnych, ośrodkach narciarskich, klubach sportowych. Podczas kursu przede wszystkim pogłębiana jest wiedza z zakresu anatomii, a także procedur postępowania przy konkretnych urazach zdarzających się w sporcie wyczynowym.

Kurs masażu sportowego zwykle trwa dwa dni. Zajęcia na kursie masażu sportowego często są prowadzone przez rehabilitantów kadry narodowej (większość z nich to byli trenerzy czy zawodnicy). Dzięki temu uczestnicy kursu nabywają nie tylko wiedzę teoretyczną, ale zapoznają się także z konkretnymi przypadkami z wieloletniej praktyki w polskim sporcie. W ramach zajęć kursanci uczą się współpracy z zawodnikami i trenerami. Cena kursu to 650-1000 zł.

Źródła:

1. Magiera, Leszek, Robert Walaszek. 2004. Masaż sportowy z elementami odnowy biologicznej. Kraków: wydawnictwo BIO-SPORT.