Mydło dziegciowe – czym jest, właściwości, stosowanie

Dziegieć stosowany był od setek lat do wyprawiania skóry oraz zwalczania dolegliwości o podłożu dermatologicznym. Jeśli borykasz się z grzybicą, łuszczycą czy atopowym zapaleniem skóry – mydło dziegciowe przyniesie ci ukojenie. Stosuj je jednak z umiarem, ponieważ nadużywane może działać toksycznie.

Mydło z dziegciem – co to za kosmetyk?

Dziegieć według tradycyjnych metod wytwarzania jest produktem, na który składa się smoła drzewna, kopaliny i ich przetwory. To właśnie dlatego produkty z niego wykonane mają ciemną barwę, gęstą konsystencję i charakterystyczny zapach dymu.

Używany był do wyprawiania skór, zabezpieczenia obuwia oraz w profilaktyce przeciwko dżumie. Na terenach słowiańskich wytwarzano przede wszystkim dziegieć brzozowy, który wykorzystywano m.in. w leczeniu chorób dermatologicznych. Do celów farmaceutycznych aptekarze wykorzystywali wodę dziegciową. Natomiast po poddaniu dziegciu suchej destylacji uzyskiwano Oleum Rusci aetherum, który stanowił cenny dodatek do maści.

Współcześnie produkowane mydło dziegciowe zawiera wiele dodatków w postaci olejów roślinnych i eterycznych, ekstraktów z roślin i substancji myjących. Dzięki temu zachowuje właściwości dziegciu, a przy tym ma przyjemny zapach.

Mydło dziegciowe – właściwości

Mydło dziegciowe zawiera w sobie około 10 000 cennych składników organicznych. Wśród nich wyróżnić należy kreozot wraz ze znajdującym się w jego składzie gwajakolem (związkiem chemicznym z grupy fenoli) oraz fitoncydy. Mają działanie antyseptyczne (odkażające), przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze.

Mydło dziegciowe zawiera także betulinę i kwas betulinowy, które łagodzą objawy alergii – ograniczają dokuczliwy świąd oraz koją powstałe w wyniku drapania podrażnienia i stany zapalne.

Mydło z dziegciem brzozowym zapobiega przetłuszczaniu się włosów i ich wypadaniu. Skutecznie zwalcza także łupież. Ponadto odżywia skórę i likwiduje powstałe niedoskonałości, złuszczając delikatnie naskórek.

Kiedy warto sięgnąć po mydło dziegciowe w płynie lub kostce?

Dziegieć od setek lat doceniany był za korzystny wpływ na skórę i możliwość leczenia przy jego pomocy wielu chorób o podłożu dermatologicznym. Podczas I wojny światowej był skutecznym środkiem przeciw wszawicy i tyfusowi. W okresie międzywojennym lekarze zalecali stosowanie dziegciu do łagodzenia objawów towarzyszących łuszczycy.

Znaczenie tego produktu nie zmalało. Obecnie warto sięgnąć po mydło dziegciowe, gdy zmagasz się z takimi dolegliwościami, jak:

• grzybica skóry,
• łuszczyca ograniczona i skóry głowy
• egzema,
• atopowe zapalenie skóry,
• trądzik i łojotok,
• wysypka skórna i towarzyszący jej świąd (także o podłożu alergicznym),
• liszaj płaski i zwykły,
• rany i stany zapalne skóry,
• świerzb.

Mydło z dziegciu brzozowego – jak stosować?

Mydło dziegciowe w płynie i kostce ma korzystny wpływ na kondycję skóry i włosów. Efekty jego stosowania będą zauważalne, jeśli wykorzystasz sprawdzone receptury.

Aby zapobiec nadmiernemu wypadaniu włosów i nadać im większą objętość – co 10 dni stosuj do ich mycia nie szampon, lecz ciepłą wodę z rozpuszczonym mydłem dziegciowym. Pamiętaj, by dokładnie spłukać preparat, ponieważ pozostawiony na pasmach nadmiernie je wysuszy. Zabieg ten jest również skuteczny przy zwalczaniu dokuczliwego łupieżu.

Po zastosowaniu mydła dziegciowego ogranicz nadmierną ekspozycję na działanie promieniowania UV. Zawarte w nim: akrydyna, antracen, fenantren, benzopiren, kreozot mają bowiem działanie fotouczulające.

Jeśli zdecydujesz się stosować kosmetyk na problemy skórne – zachowaj umiar. Terapia powinna trwać do sześciu tygodni.

Czy mydło dziegciowe jest dla każdego?

Zanim sięgniesz po ten produkt – przeprowadź próbę uczuleniową. W tym celu nałóż odrobinę mydła na wewnętrzną stronę przedramienia. Jeśli w ciągu 24 godzin nie zaobserwujesz objawów uczulenia (w postaci krostkowego i podobnego do trądziku zapalenia skóry), oznacza to, że możesz bezpiecznie stosować mydło dziegciowe.

Zachowaj jednak ostrożność, jeśli masz bardzo wrażliwą i przesuszoną skórę oraz otwarte rany. Możesz spotkać się również z przeciwwskazaniem do stosowania mydła dziegciowego przez kobiety ciężarne i karmiące piersią. Główną tego przesłanką jest toksyczne, teratogenne i potencjalnie kancerogenne działanie dziegciu stosowanego w dużych dawkach.

Nadmierne stosowanie mydła dziegciowego może doprowadzić do zapalenia mieszków włosowych i gruczołów apokrynowych (zapachowe gruczoły potowe). Jeśli więc stosujesz mydło dziegciowe na łuszczycę, czy inne problemy o podłożu dermatologicznym pamiętaj o tym, by terapia nie trwała dłużej niż sześć tygodni.

Mydło dziegciowe – gdzie kupić?

Mydło dziegciowe kupisz w większości sklepów zielarskich i z produktami ekologicznymi. Zwróć przy tym uwagę czy mydło jest certyfikowane i z naturalnych składników. Wówczas masz pewność, że będzie wolne od toksyn.

Dobrej jakości mydło dziegciowe nie jest drogie. Za kostkę o wadze 110 g zapłacisz ok. 10 zł. Jeśli zdecydujesz się na mydło dziegciowe w płynie – cena będzie nieco wyższa. Za butelkę o objętości 250 ml zapłacisz ok. 20 zł.

Źródła:

1. A. Magowska, Dziegieć w świetle dawnej literatury farmaceutycznej, [w:] A. Magowska, K. Pękacka–Falkowska i M. Owecki (red.), Wybrane problemy historii medycyny. W kręgu epistemologii i praktyki, Wydawnictwo Kontekst, Poznań 2020,  s. 23 – 29.
2. W. Maślanka, Zdrowie kobiet i mężczyzn w mediach, „Nowiny Lekarskie” 2012, nr 81, s. 288–292.
3. B. Kręcisz (red.), Profilaktyka chorób zawodowych skóry. Poradnik dla lekarzy,  Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera, Łódź 2010.
4. B. Kręcisz (red.), Profilaktyka dermatoz zawodowych. Poradnik dla pracowników BHP. PIP, PIS, pracodawców i pracowników, Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera, Łódź 2011.
5. W. Placek, Dziegcie w łuszczycy – czy przeminęły bezpowrotnie?, https://www.termedia.pl/f/f/78a576862d57db92d1ac4a1d70aa0a05.pdf, dostęp: 5.10.2021 r.
6. A. Kozioł, E. Garasińska-Pryciak, Biologiczna aktywność betuliny i zastosowanie w kosmetyce, „Kosmetologia Estetyczna” 2016, vol. 5, nr 4, s. 331–334.