Przyczyny powstawania plam starczych i skuteczne sposoby na pozbycie się przebarwień

Jak podają statystyki, problem plam soczewicowatych – w tym plam starczych – dotyczy w większości kobiet. Szacuje się, że boryka się z nim blisko 30 proc. kobiet po 30. roku życia i aż 90 proc. z nich po ukończeniu 50. lat. Plamy starcze, czyli przebarwienia w obrębie powierzchownych i głębokich warstw naskórka są wynikiem naturalnego procesu starzenia skóry, a dodatkowym czynnikiem wpływającym na ich powstawanie jest przewlekła ekspozycja na promieniowanie słoneczne. Czy plamy starcze są niebezpieczne? Jak sobie z nimi radzić?

Co to są plamy starcze? Gdzie i dlaczego powstają? 

Plamy starcze (z łac. lentigo senilis) to jedne z plam soczewicowatych, które mają charakter przebarwień na skórze w kolorze od jasnobrązowego aż po czarny. Nazywane są one powszechnie „plamami wątrobowymi”, choć – co warto podkreślić – ich powstanie nie jest związane z pracą wątroby lub „plamami soczewicowatymi słonecznymi” (z łac. lentigo solaris). Kształtem przypominają one nieco soczewicę o wielkości od trzech do 12 milimetrów. Mogą przybierać także bardziej nieregularną postać. 

Skąd biorą się tego typu przebarwienia na skórze? Powstanie plam starczych jest z jednej strony całkowicie naturalnym efektem starzenia się skóry. Połączenia skórno-naskórkowe stają się z wiekiem coraz bardziej płaskie, a proliferacja, czyli namnażanie się i różnicowanie keratynocytów odbywa się znacznie wolniej. Spada także produkcja włókien kolagenowych, elastyny, kwasu hialuronowego, a warstwa rogowa ulega dekonstrukcji. W konsekwencji skóra staje się coraz mniej zabezpieczona warstwą ochronną i coraz cieńsza. Z drugiej strony zaś na powstawanie plam starczych wpływa ekspozycja na promieniowanie słoneczne. To właśnie dlatego przebarwienia powstają głównie na twarzy, czole, dłoniach i przedramionach. Mogą one mieć także postać plam na nogach, w szczególności na prostych powierzchniach podudzi. U mężczyzn często pojawiają się zaś w obrębie łysiny.  

Czy plamy starcze są niebezpieczne? 

Zastanawiasz się nad tym, czy plamy starcze wymagają konsultacji ze specjalistą? Choć przebarwienia te są głównie problemem kosmetycznym i estetycznym, warto pamiętać, że zwłaszcza przy dużej ich liczbie łatwo przeoczyć plamy soczewicowate o charakterze złośliwym lub czerniaka. Dlatego ważne jest, aby wszelakie plamy na skórze bacznie obserwować i kontrolować u specjalisty – dermatologa lub onkologa.  

Warto także wskazać, że istnieje grupa zaburzeń i wad genetycznych, których objawem są plamy soczewicowate. Wprawdzie ich dokładny obraz różni się nieco od typowych plam starczych, należy jednak wymienić wśród nich m.in. zespół LEOPARD, czy zespół Peutza-Jeghersa. 

Dlaczego warto skonsultować plamy starcze ze specjalistą? Dermatolog pomoże przede wszystkim dobrać odpowiednie preparaty i wskaże możliwe do wykonania profesjonalne zabiegi, które pomogą zmniejszyć widoczność lub uporać się z plamami starczymi. 

Jak pozbyć się plam starczych? 

Plamy starcze dla wielu kobiet są źródłem kompleksów. To właśnie plamy na twarzy i dłoniach zdradzają bowiem nasz wiek, który często chcemy przecież ukryć. Na szczęście współczesna kosmetologia i medycyna estetyczna pozwalają na skuteczne usunięcie lub zmniejszenie plam starczych. Oto kilka profesjonalnych zabiegów, których zastosowanie warto rozważyć: 

Laseroterapia 

Skuteczną metodą walki z ciemnymi plamami na skórze, które pojawiają się z wiekiem, ale też przebarwieniami o wielu innych podłożach jest laseroterapia. Polega ona na rozbiciu zgromadzonej w miejscu przebarwienia melaniny na drobne cząstki, które następnie zostają wchłonięte przez organizm. Dzięki temu stają się one niewidoczne. Współczesna medycyna estetyczna i kosmetologia wykorzystują m.in. laser rubinowy, laser pulsacyjny barwnikowy, czy laser CO2. Poza laserami coraz częściej stosowana jest także terapia światłem LED. Dioda elektroluminescencyjna emituje wiązkę o wąskim spektrum światła, ale w przeciwieństwie do laserów nie wpływa termicznie na skórę.   

Peelingi chemiczne i mechaniczne  

Peelingi chemiczne oddziałują przede wszystkim  na warstwę rogową naskórka i złuszczają go. Ich zadaniem jest zmniejszenie nadmiernej pigmentacji i pobudzenie komórek do ich wzrostu. Najczęściej wykorzystywanymi substancjami peelingującymi są kwasy: glikolowy, azelainowy i migdałowy. 

Poza peelingami chemicznymi w gabinetach kosmetycznych wykonywane są także peelingi mechaniczne. Polegają one na złuszczeniu warstwy naskórka, a polecane są przede wszystkim na powierzchowne zmiany w okolicach dłoni i twarzy. Wśród peelingów mechanicznych na szczególną uwagę zasługuje mikrodermabrazja diamentowa.   

Krioterapia 

Krioterapia, jako jedna z najstarszych metod wykorzystywanych w leczeniu defektów skóry, sprowadza się do miejscowego wymrażania wrażliwych na niską temperaturę komórek barwnikowych. Zabieg uznawany jest za niezwykle skuteczny, jednak polecany do usuwania pojedynczych plam starczych. 

Domowe sposoby na plamy starcze 

Mimo że plamy starcze zlokalizowane są w głębokich warstwach skóry, a co za tym idzie, pozbycie się takich przebarwień domowymi sposobami jest dość trudne, warto zastosować je równolegle do innych metod. Jak możesz walczyć z przebarwieniami w domu? Przede wszystkim sięgaj po peelingi, które delikatnie złuszczą twój naskórek. Możesz także włączyć do codziennej pielęgnacji produkty, które charakteryzują się działaniem rozjaśniającym. Sięgaj zatem po kosmetyki z witaminą C, pochodnymi witaminy A, a także te z dodatkiem kwasu glikolowego, migdałowego lub azelainowego. Warto także wykorzystać naturalne produkty. Rozjaśniająco na przebarwienia działa m.in. sok z cytryny, którym możesz delikatnie przecierać powstałe plamy starcze, soda, która jest doskonałym składnikiem rozjaśniających maseczek, czy zielony ogórek.   

Plamy starcze – jak zapobiegać ich powstawaniu? 

Niezwykle istotne – zaryzykować można, że najważniejsze – jest przeciwdziałanie powstawaniu plam starczych. Pamiętaj bowiem, że są one efektem twojego całego życia, a nie tylko ostatnich wakacji. Nie zapominaj zatem o odpowiedniej ochronie przed promieniowaniem ultrafioletowym, kremów z filtrami SPF używaj nie tylko latem, ale i jesienią oraz zimą, unikaj też nadmiernej ekspozycji na słońce. Stałym elementem twojej garderoby w słoneczne dni powinno być również nakrycie głowy i okulary przeciwsłoneczne. 

Źródła: 

1. W. Czerwonka „Przebarwienia skóry. Etiologia i leczenie za pomocą lasera” Kosmetologia Estetyczna 2/2015. 
2. A. Hauzer, J. Gnus, W. Hauzer „Leczenie zaburzeń barwnikowych skóry związanych z wiekiem. Przegląd metod” Kosmetologia Estetyczna 5/2017.