Skwalan – jakie ma zastosowanie w kosmetologii? Skwalan a skwalen – jakie są różnice

Skwalan to związek lipidowy pozyskiwany z oliwek oraz trzciny cukrowej. Jest to związek pochodny skwalenu, występującego w ochronnym płaszczu lipidowym skóry. Jest stosowany w kosmetykach nawilżających, ochronnych oraz przeciwstarzeniowych. Można bez obaw stosować skwalan do twarzy – nie działa komedogennie, zmiękcza i wygładza skórę. Kto powinien sięgać po kosmetyki zawierające skwalan?

Skwalan – co to jest?  

Skwalan to związek z grupy węglowodorów nasyconych. Ma on postać bezbarwnego olejku, a jego budowa cząsteczkowa bardzo przypomina sebum. Dlatego związek ten przenika w głąb skóry, nie pozostawiając na jej powierzchni tłustego filmu. Ważną cechą skwalanu jest niekomedogenność. Czy to oznacza, że można bez obaw stosować skwalan? Komedogenność to cecha dotycząca zatykania porów, co skutkuje powstaniem zaskórników. Stosowaniu skwalanu nie towarzyszą takie niepożądane zmiany skórne. Efektem stosowania skwalanu na skórę jest natomiast jej wygładzenie, nawilżenie i odżywienie. Skwalan stosowany jest także na włosy, gdyż ułatwia ich rozczesywanie, a także chroni podczas zabiegów stylizacyjnych. 

Skwalan można znaleźć w takich kosmetykach jak kremy, sera, a także olejki do mycia twarzy. Ponadto dostępne są szampony, odżywki i maski zawierające skwalan. Gdzie kupić tego typu produkty? Dostępne są one w drogeriach, ponadto sklepy z surowcami kosmetycznymi oferują czysty skwalan.  

Skwalan – z trzciny czy z oliwek? 

Olejek skwalan może być pozyskiwany ze źródeł roślinnych. Najczęściej stosowany jest skwalan z oliwek, w kosmetykach znaleźć można także skwalan z trzciny cukrowej. Inne, rzadziej wykorzystywane źródła tego związku to olej ryżowy, pszenica czy amarantus. Obecnie najczęstszą metodą pozyskiwania skwalanu jest fermentacja cukrów z trzciny cukrowej, z wykorzystaniem drożdży zmodyfikowanych genetycznie. Następnie uzyskany w ten sposób izoskwalen poddawany jest procesowi uwodorniania.   

Skwalan a skwalen – podobieństwa i różnice  

Skwalen to związek występujący w organizmie człowieka i wchodzący w skład ochronnej warstwy lipidowej skóry. Jest to związek zaliczany do grupy lipidów i będący węglowodorem wielonienasyconym. Z kolei skwalan to węglowodór nasycony, o większej wytrzymałości na działanie promieni UV czy utlenianie. Skwalan pozyskiwany przede wszystkim z trzciny cukrowej i oliwek jest cenionym składnikiem kosmetyków o działaniu nawilżającym oraz odmładzającym. Działanie obydwu tych związków na skórę jest bardzo podobne. Różnica sprowadza się do znacznie większej wytrzymałości na działanie czynników zewnętrznych i znacznie większą stabilność cząsteczki skwalanu. Z tego względu to właśnie nasycona postać związku znalazła zastosowanie w kosmetologii.

Kiedy stosować skwalan do twarzy? 

Skwalan działa jak emolient, co oznacza, że tworzy na powierzchni skóry ochronny film. Dzięki temu zapobiega odparowywaniu wody i umożliwia utrzymanie optymalnego poziomu nawilżenia skóry. Dlatego po kosmetyki zawierające skwalan mogą sięgać osoby posiadające przesuszoną skórę. Ponieważ wraz z wiekiem zmniejsza się synteza skwalenu, wchodzącego w skład ochronnej warstwy lipidowej, krem ze skwalanem może być używany profilaktycznie, w celu zapobiegania wysuszeniu skóry. Taka pielęgnacja dedykowana jest osobom powyżej 25 roku życia i sprawdza się w przypadku cery suchej, podrażnionej, naczynkowej, alergicznej oraz dojrzałej. 

Skwalan chroni skórę przed negatywnym działaniem niskich i wysokich temperatur. Ponadto skutecznie wspomaga walkę z wolnymi rodnikami mogącymi atakować skórę. A to przekłada się na spowolnienie procesów starzenia się skóry. Dlatego skwalan roślinny sprawdza się w pielęgnacji skóry dojrzałej, na której pojawiają się zmarszczki czy utrata wiotkości. Po kosmetyki na bazie skwalanu mogą sięgać ponadto osoby ze skłonnością do podrażnień skóry, a także stanów zapalnych. Dotyczy to m.in. trądziku różowatego, łuszczycy czy egzemy. Skwalan wydłuża działanie witamin A i E oraz koenzymu Q10, gdyż jest świetnym nośnikiem lipidowym dla związków rozpuszczalnych w tłuszczach. 

Jak działa skwalan na włosy? 

Skwalan sprawdza się nie tylko w pielęgnacji skóry, ale także włosów. Jest doskonałym składnikiem kondycjonującym, natychmiastowo poprawiającym wygląd włosów. Ułatwia ich rozczesywanie, nawilża oraz ogranicza puszenie się włosów. Ponadto skwalan chroni włosy przed negatywnym wpływem czynników zewnętrznych i uszkodzeniami mechanicznymi włosów. Ogranicza łamliwość włosów, uszczelnia łuski włosa, przez co może ograniczać wypłukiwanie się koloru włosów farbowanych. Idealnie sprawdza się w pielęgnacji włosów poddawanych zabiegom stylizacyjnym z wykorzystaniem wyższych temperatur – suszeniu, prostowaniu czy kręceniu lokówką.  

W celu poprawy kondycji włosów można stosować szampony i odżywki zawierające skwalan, a także czysty skwalan w postaci olejku. Ten drugi można wykorzystać w zabiegu olejowania włosów, dodając niewielką ilość preparatu do wybranego oleju roślinnego. Wówczas należy zaaplikować wybrany olej z dodatkiem skwalanu na suche włosy, po czym pozostawić na co najmniej 60 minut.  

Przeciwwskazania do stosowania skwalanu 

Skwalan uznawany jest za bezpieczny składnik kosmetyków. Zazwyczaj nie powoduje alergii. U niewielkiego odsetka osób może wywołać reakcję alergiczną i wówczas konieczne jest zrezygnowanie ze stosowania kosmetyków zawierających skwalan. Ostrożność powinny zachować jedynie osoby, które zaobserwują pojawienie się większej ilości zaskórników i wyprysków po wprowadzeniu skwalanu do codziennej pielęgnacji skóry.  

Źródła:

1. Huang ZR, Lin YK, Fang JY. Biological and pharmacological activities of squalene and related compounds: potential uses in cosmetic dermatology. Molecules. 2009 Jan 23;14(1):540-54; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6253993/ (dostęp online 11.12.2022 r.)