Przeciwutleniacze – zadanie i znaczenie w pielęgnacji każdego rodzaju skóry

Choć starzenie się skóry jest nieuniknionym procesem, współczesna kosmetologia nieustannie dostarcza nam nowych sposobów na zachowanie młodego i zdrowego wyglądu. Jednym z nich jest powszechne wykorzystywanie w kosmetykach przeciwutleniaczy. Neutralizują one działanie wolnych rodników, które zdaniem naukowców jest jednym z najważniejszych powodów starzenia się skóry i całego organizmu. Jakie jest znaczenie przeciwutleniaczy w pielęgnacji?

Co to są przeciwutleniacze? 

Przeciwutleniacze, inaczej antyoksydanty to związki chemiczne, które hamują reakcje utleniania w organizmie, ograniczając powstawanie wolnych rodników i usuwając ich nadmiar. Czym są wolne rodniki? To atomy lub cząsteczki, które na ostatnim orbitalu mają niesparowany elektron. Tym samym dążą do przyjęcia drugiego elektronu lub oddania swojego, poszukując i wykorzystując do tego inne cząsteczki. Wolne rodniki są bardzo aktywne chemicznie – o ile jednak ich występowanie w niewielkich ilościach jest pożądane, o tyle zbyt duże ilości i nadmierna aktywność powodują tzw. stres oksydacyjny.  Przedłużający się stres oksydacyjny jest zaś przyczyną wielu chorób, przyspiesza także proces starzenia się skóry.

Działanie i podział przeciwutleniaczy 

Działanie przeciwutleniaczy polega na zwalczaniu wolnych rodników.  Podzielić można je na dwa rodzaje: 

• pierwotne, 
• wtórne. 

Działanie pierwotne polega na przerwaniu reakcji łańcuchowej przez konwersję wolnych rodników do stabilnych form. Działanie wtórne sprowadza się zaś do opóźnienia utleniania lipidów.  

Wśród antyoksydantów wyróżniamy: 

• przeciwutleniacze endogenne, 
• przeciwutleniacze egzogenne. 

Przeciwutleniacze endogenne, czyli wewnętrzne, produkowane są przez nasz organizm. Występują one naturalnie w komórkach i zalicza się do nich m.in. bilirubinę, kreatyninę, melatoninę, koenzymQ10. Warto zaznaczyć, że na ich poziom nie mamy zbyt dużego wpływu,  w przeciwieństwie do przeciwutleniaczy egzogennych. Są to związki rozpuszczalne w wodzie i tłuszczach, dostarczane do naszego organizmu z zewnątrz – głównie z pożywieniem, ale nie tylko. Zalicza się do nich przede wszystkim witaminę C, E oraz A, nazywane także witaminami młodości. 

Witamina C 

Witamina C to jeden z antyoksydantów, który uznaje się za podstawowy składnik odżywczy, odpowiedni dla niemal każdego rodzaju skóry. Nie wywołuje przy tym podrażnień i innych skutków ubocznych, dlatego do codziennej pielęgnacji mogą włączyć ją posiadaczki cery wrażliwej, naczynkowej, ale i problematycznej, suchej, a przede wszystkim – dojrzałej.  

Jakie są właściwości witaminy C? Jako silny antyoksydant hamuje negatywne działanie wolnych rodników, dlatego znajdziesz ją w kosmetykach przeciwstarzeniowych. Opóźnienie procesów starzenia zawdzięcza przede wszystkim pobudzaniu fibroblasty do produkcji kolagenu, którego ilość z wiekiem maleje. Dzięki niemu skóra staje się gładsza, bardziej jędrna i napięta. Warto zwrócić także uwagę na stymulowanie syntezy ceramidów, które odpowiadają za utrzymanie właściwego poziomu nawilżenia skóry i chronią ją przed nadmiernym wysuszeniem. Odpowiedni skład ceramidów w skórze zapewnia również jej jędrność i spowalnia procesy starzenia.  

Witamina C skutecznie rozjaśnia przebarwienia i ujednolica koloryt skóry, a wszystko to za sprawą regulowania poziomu melaniny. Sięgnij po nią zatem, jeśli borykasz się ze zmianami potrądzikowymi, ale i w trakcie terapii – działa bowiem przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie.  

Niedobory witaminy C widoczne są gołym okiem, skóra staje się poszarzała, zmęczona i pozbawiona blasku. Dlatego tak ważne jest zapewnienie jej odpowiedniego poziomu – w diecie bogatej w produkty, będące źródłem witaminy C takie jak owoce cytrusowe, jagody, kiwi, porzeczki, truskawki, natka pietruszki, czy kapusta, a także od zewnątrz w kosmetykach – serum, maseczki, kremy.  

Witamina E 

Witamina E, nazywana „eliksirem młodości” to należący do grupy tokoferoli antyoksydant, który doskonale spowalnia procesy starzenia się skóry, nawilża ją i chroni. Wyjątkowe właściwości witaminy E wynikają nie tylko ze zdolności hamowania działania wolnych rodników, ale i wbudowywania się w lipidowe struktury skóry.  

Jakie korzyści przyniesie stosowanie kosmetyków z witaminą E? Twoja skóra będzie dogłębnie nawilżona i ukrwiona. Dzięki właściwościom kojącym i przyspieszającym regenerację szczególnie warto sięgnąć po nie, jeśli poddałaś się zabiegom dermatologicznym lub kosmetologicznym. To także doskonały sposób na przebarwienia i pierwsze zmarszczki. Po zastosowaniu kremów, serum lub maseczek twoja skóra stanie się wyraźnie jędrniejsza i bardziej elastyczna. Witamina E jest także składnikiem balsamów i pomadek do ust, doskonale sprawdza się bowiem w pielęgnacji suchych i pękających warg oraz kącików. 

Witamina E występuje wprawdzie w olejach, orzechach, kiełkach, czy pełnoziarnistych produktach zbożowych, ale warto pamiętać, że jest tylko częściowo przyswajana z pożywieniem. Dlatego tak ważne dla zachowania dobrej kondycji skóry jest jej zewnętrzne dostarczanie. 

Witamina A 

Witamina A to grupa chemicznych związków organicznych, z których tylko retinol – alkoholowa forma witaminy A – wykazuje pełną aktywność. Uznaje się ją jednocześnie za jedną z najwcześniej odkrytych witamin, jej właściwości ceniono bowiem już starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie.  

Jaki jest jej wpływ na skórę? Niedobory witaminy A widoczne są przede wszystkim nadmiernym rogowaceniem mieszkowym, który polega na występowaniu grudek mieszkowych. To właśnie dlatego kosmetyki z witaminą A polecane są w pielęgnacji skóry trądzikowej i skłonnej do niedoskonałości. Wygładza ona, ponadto ujędrnia i uelastycznia skórę, stąd możesz sięgnąć po nią także wtedy, gdy zauważysz pierwsze oznaki starzenia. Pobudza ona także produkcję włókien kolagenowych. Warto zwrócić również uwagę na jej właściwości zmniejszające przebarwienia – z powodzeniem możesz stosować ją zatem po zakończonej terapii trądzikowej, aby pozbyć się nieestetycznych śladów na skórze. 

Źródła: 

1. M. Bajcer, P. Cwil, B. Kania, E. Maślanka „Wpływ witamin antyoksydacyjnych na skórę i ich znaczenie w kosmetologii” Studenckie Zeszyty Naukowe, Kosmetologia 1/2016, 
2. W. Czerwonka, D. Puchalska, R. Zarzycka-Bienias, M. Lipińska, R. Witek, A. Habrat, S. Południak „Zastosowanie witaminy E w kosmetologii” Kosmetologia Estetyczna 1/2019, 
3. A. Nowak, J. Zielonka, M. Turek, A. Klimowicz „Wpływ przeciwutleniaczy zawartych w owocach na proces fotostarzenia się skóry” Postępy Fitoterapii 2/2014, 
4. M. Pawlaczyk, K. Korzeniowska „Witamina A w kosmetologii i lecznictwie dermatologicznym” Farmacja Współczesna 2013, 
5. M. Pawlaczyk, K. Korzeniowska, A. Rokowska-Waluch „Witamina C i skóra” Farmacja Współczesna 2012.