Humektant – właściwości, rodzaje, zastosowanie

Humektant, czyli substancja higroskopijna, hydrofilowa, adsorbująca wodę i rozpuszczalna w niej, to jeden z nawilżających składników wielu kosmetyków do pielęgnacji twarzy, ciała i włosów. Humektanty nie tworzą na skórze żadnego śladu, dlatego powinny być zawsze łączone ze składnikami, które posiadają takie właściwości. Jakie rodzaje humektantów znajdziesz w kosmetykach? Co to jest maska humektantowa? Jakie efekty daje stosowanie humektantów do włosów?

Co to jest humektant?

Humektanty, nazywane potocznie nawilżaczami, to substancje rozpuszczalne w wodzie, które cechuje higroskopijność, hydrofilowość oraz absorpcyjność. Higroskopijność humektantów oznacza, że posiadają one zdolność do wchłaniani wilgoci i wiązania się z wodą. Hydrofilowość to zaś skłonność do łączenia się z cząsteczkami wody, zaś absorpcja wody oznacza możliwość jej pochłaniania. Humektanty odpowiedzialne są za przyciąganie cząsteczek wody z głębokich warstw naskórka i ich wiązanie oraz utrzymywanie w warstwie rogowej.

Jako że nie posiadają one zdolności okluzyjnych, nie tworzą na powierzchni swoistej powłoki nazywanej filmem. Dlatego też, aby nie powodować efektu odwrotnego od zamierzonego, czyli aby nie przyczyniać się do zwiększenia utraty wody, powinny być zawsze używane z emolientami. Zasadniczą cechą emolientów jest bowiem zdolność okluzji.

Humektanty – przykłady i zastosowanie

Humektanty są powszechnie stosowane w kosmetykach nawilżających. Znajdziesz je nie tylko w kremach do twarzy, balsamach do ciała, ale także w produktach do pielęgnacji włosów. Maski humektantowe to doskonały wybór, jeśli twoje pasma są łamliwe, matowe, suche i pozbawione blasku. Oznacza to bowiem, że brak im odpowiedniego nawilżenia.

Jakie rodzaje humektantów znajdziesz w kosmetykach? Wśród najczęściej stosowanych są:

• gliceryna,
• mocznik,
• sorbitol,
• kwas mlekowy,
• glikol propylenowy,
• mleczany,
• hydroksykwasy,
• kwas hialuronowy.

Na szczególną uwagę zasługują także:

• aloes,
• miód,
• prowitamina B5, czyli pantenol.

Gliceryna

Gliceryna jest jednym z najczęściej występujących humektantów w kosmetykach. Nie tylko pozytywnie wpływa na ich konsystencję, ale też doskonale nawilża, zmiękcza i regeneruje. Posiada też zdolności łagodzące podrażnienia, stąd znajdziesz ją w pomadkach ochronnych i kremach do rąk.

Mocznik

Mocznik posiada zdolności pobudzające regenerację naskórka, wygładzające i nawilżające. Ceniony jest także z uwagi na swoje właściwości przeciwzapalne i antyseptyczne. Niezwykle ważne jest jednak wykorzystanie mocznika w odpowiednim stężeniu – najczęściej wykorzystywany jest mocznik w stężeniu od 3 do 10 proc. Znajdziesz go w kosmetykach niwelujących szorstkość i przebarwienia, w tym w kremach do pielęgnacji stóp.

Kwas mlekowy

Kwas mlekowy odbudowuje płaszcz lipidowy skóry, chroniąc ją przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Poza właściwościami nawilżającymi, delikatnie złuszcza także naskórek, przez co sprawdza się do pielęgnacji skóry trądzikowej. Kwas mlekowy rozjaśnia także przebarwienia i zmniejsza zmarszczki.

Kwas hialuronowy

Kwas hialuronowy to substancja występująca naturalnie w organizmie człowieka, głównie w skórze, mazi stawowej i ciele szklistym oka. Wykorzystywany jest nie tylko przed producentów kosmetyków, ale też w medycynie, w tym medycynie estetycznej. Jego cechą charakterystyczną jest to, że z powodu dużej masy cząsteczkowej nie przenika on w głąb naskórka, ale pozostaje na jego powierzchni. W kosmetykach pełni zatem rolę powierzchniowego humektanta, po którego zastosowaniu skóra, czy włosy są wygładzone i nawodnione.

Aloes

Aloes znany i ceniony był od wieków. To prawdziwe bogactwo witamin i cennych składników mineralnych. Doskonale nawilża, odżywia, regeneruje i wygładza skórę oraz włosy. Wykorzystywany może być w postaci żelu z aloesu, soku aloesowego, miąższu, a także hydrolatu.

Miód

Właściwości nawilżające posiada także miód, który z powodzeniem może być stosowany jako składnik masek i odżywek na włosy oraz skórę. Stanowi on doskonałą bazę do przygotowania domowych kosmetyków do pielęgnacji.

Prowitamina B5

Pantenol charakteryzuje się silnymi właściwościami nawilżającymi i wygłądzającymi. Zmniejsza on ponadto tzw. TEWL, czyli transempidermalną utratę wody. Z powodzeniem może być wykorzystywany do pielęgnacji skóry z AZS, ale też nawilżenia i wzmocnienia włosów. Doskonale łagodzi stany zapalne.

Humektanty w pielęgnacji twarzy, włosów i ciała

Humektanty, jako intensywne nawilżacze, są niezbędnym składnikiem kosmetyków wykorzystywanych do pielęgnacji twarzy, ciała, a także włosów. Należy przy tym pamiętać, że każdorazowo muszą być stosowany wspólnie z emolientami. Wybierając gotowe produkty, warto więc zwracać uwagę na to, aby występowały one we właściwych proporcjach. Decydując się zaś na pielęgnację czystym humektantem np. kwasem hialuronowym, pamiętaj, aby po jego nałożeniu i przed wyschnięciem, zaaplikować krem lub olejek.

Podobnie jest w przypadku stosowania humektantów na włosy. Za podstawę ich pielęgnacji uznaje się bowiem równowagę pomiędzy ich natłuszczeniem, nawilżeniem, regeneracją i odbudową. Emolienty, humektanty i proteiny powinny być używane łącznie, w odpowiedniej proporcji, dopasowanej do potrzeb włosów, a także we właściwej kolejności. Jak działają?

Humektanty nawilżą włosy i uelastycznią je. Emolienty otaczając pasma delikatnym filmem zapobiegną ucieczce składników nawilżających, ochronią przed zniszczeniem, wygładzą. Proteiny zaś, jako podstawowy budulec włosa, wypełnią ubytki w jego strukturze i zwiększą odporność na mikrouszkodzenia. Kiedy nakładać emolient na włosy, a kiedy zastosować humuktant, czy produkt proteinowy? Za właściwą uznaje się kolejność – proteiny, humuktant, emolient.

Źródła:

1. A. Kapuścińska, I. Nowak, Wykorzystanie mocznika i jego pochodnych w przemyśle kosmetycznym, Chemik 2/2014,
2. M. Kucia, Właściwości i zastosowanie kwasu hialuronowego w kosmetologii i medycynie estetycznej, Kosmetologia Estetyczna, 4/2017,
3. K. Walkowiak, M. Adamski, J. Tumanowicz, Mleko w przemyśle kosmetycznym, Kosmetologia Estetyczna, 3/2013,
4. K. Welz-Kubiak, A. Reich, Znaczenie emolientów w codziennej pielęgnacji skóry, Forum Dermatologicum, 2026, tom 2.