Wszy – jak im przeciwdziałać, jak zwalczyć?

Wszy. Odwieczny problem placówek edukacyjnych.  Obawy przed przyniesieniem do domu tych źle kojarzących się insektów są w pełni uzasadnione. Okres jesienny i zimowy, szatnie pełne czapek i szalików, po których wędrują wszy, przyczyniają się do rozpowszechniania  problemu.

Czy wszy to powód do wstydu?

Wszawica to choroba pasożytnicza. Powodują ją – jak sama nazwa wskazuje – wszy głowowe. Wciąż wesz przywodzi na myśl negatywne skojarzenia: brud, zaniedbanie, biedę. Dlatego przyznawanie się do wszawicy u dziecka jest rzadkością wśród rodziców. Znalezienie insektów we włosach swoich lub malucha traktuje się jako powód do wstydu.

Na efekty nie trzeba długo czekać. Dyskretnie przemilczana wszawica szybko się rozprzestrzenia. Chłodne miesiące temu sprzyjają. Ściśnięte w szatniach kurtki, czapki, szaliki to miejsce wędrówek wszy. Spotkania z nimi zdarzają się także na obozach lub podczas leżakowania, gdy dzieci blisko siebie śpią, wymieniają się gumkami do włosów, stykają głowami w zabawie.

– Sezon jesienno-zimowy to czas, kiedy w przedszkolach i szkołach pojawiają się wszy – przyznaje pracownik socjalny Paulina Świderska.

Specjalistka dodaje, że niestety bardzo częstą praktyką jest zatajanie tego faktu przed personelem placówki i przed rodzicami innych dzieci.

Jak wyglądają wszy?

Żeby wiedzieć, czy dziecko ma wszy, warto sprawdzić, jak w ogóle wygląda nasz przeciwnik w tym starciu. Wszy mają od niespełna pół milimetra do około 6 milimetrów długości. Nie mają skrzydeł, a jedynie chitynowe pancerze, króciutkie czułki i kłująco-ssące narządy gębowe. Dzięki nim wysysają krew. Ich odnóża mają czepne pazurki, które pozwalają utrzymywać się na włosach. Dorosła wesz jest w ciemnym kolorze.

Jaja, czyli gnidy, są białe. Wystarczy 6 dni, by wykluło się z nich kolejne pokolenie wszy. Młode larwy przypominają wyglądem wszy już dorosłe. Wszy żyją tydzień, czasem kilka dni dłużej. Każdego dnia składają ok. 10 jaj. Po upływie kolejnego tygodnia z tych jaj wykluwają się potomkowie, którzy też zaczynają się rozmnażać.

Objawy wszawicy

Po czym poznać, że we włosach naszego dziecka, lub naszych czają się wszy? Zaczyna się od świądu skóry głowy, później pojawiają się zaczerwienienia, ranki, krostki. Drapaniem można doprowadzić do nadkażenia bakteryjnego skóry. W przypadku zaniechania leczenia na tym etapie można doprowadzić do pojawienia się wydzielin ropy i płynu surowiczego, które zlepiają włosy.

– Rodzice, dla dobra własnego dziecka jak i dobra innych uczniów powinni regularnie sprawdzać głowy swoich dzieci – podpowiada Paulina Świderska, pracownik socjalny. – Warto robić to codziennie i w przypadku zaobserwowania niepożądanych insektów rozpocząć natychmiast leczenie.

Leczenie wszawicy

Gdy już przyjdzie walczyć z wszami, nie panikuj. W najbliższej aptece znajdziesz rozwiązanie. Nie bój się o swoje włosy czy też o warkocze córki. Wbrew pokutującym gdzieniegdzie jeszcze mitom, nie trzeba krótko ścinać włosów osobom dotkniętym wszawicą.

– W aptekach dostępne są szampony przeciw wszom– podpowiada pracownik socjalny Paulina Świderska.

Jak w praktyce wygląda odwszawianie? Specjalne preparaty miewają często dołączane gęste metalowe grzebienie, którymi można wyczesać i usunąć martwe wszy. Zabieg odwszawiania zwykle trzeba powtórzyć, żeby wyeliminować wszystkie insekty, które mogły przetrwać lub wykluć się po pierwszej aplikacji środka przeciw wszom.

Istnieją również specjalne elektrostatyczne grzebienie z odsysaczem. Mankamentem są ich dość wysokie ceny, ponadto nie wszyscy chwalą je za skuteczność. Wszy mocno wczepiają się we włosy. Szczególnie gnidy, czyli jaja wszy, są trudne do usunięcia. Do skóry głowy przyklejają się za pomocą wydzieliny, z którą woda czy zwykły szampon sobie nie poradzą.

Zauważono natomiast, że prostownica może być pomocna w walce z wszami. Wysoka temperatura, którą generuje urządzenie, zabija wszy.

Po stwierdzeniu wszawicy zabiegom oczyszczającym należy poddać również gumki i spinki do włosów, szczotki, grzebienie, ubrania oraz pościel, a nawet ukochane maskotki. Korzystnie działa pranie lub mycie w temperaturze co najmniej 60 stopni. Można również mniejsze przedmioty umieścić na dobę lub dwie we wnętrzu zamrażarki.

Jeśli masz w domu zwierzęta, nie musisz się o nie martwić. Wszy ludzkie nie zaatakują twojego pupila.

Po kontakcie z płynami, szamponami i innymi środkami przeciwko wszawicy może wystąpić ustępujące po niezbyt długim czasie swędzenie skóry głowy. To skutek uboczny, jednak zwykle nie jest zbyt uciążliwy. Warto jednak zwracać uwagę na skład preparatów przeciwko wszom. Jak każdy środek chemiczny, mogą one działać drażniąco lub powodować uczulenie u osób wrażliwych.

Zapobieganie wszawicy

– Przede wszystkim fakt pojawienia się wszy należy zgłaszać w placówkach, ponieważ jest to zjawisko częste i może dotknąć każdego dziecka – podkreśla Paulina Świderska. – Profilaktycznie warto spinać dzieciom włosy i uczulić, żeby nie wymieniały się gumkami do włosów, nie czesały z innymi tym samym grzebieniem, nie mierzyły czyichś czapek.

Na rynku dostępne są również preparaty w aerozolu zapobiegające wszawicy, jak również odstraszające insekty gumki do włosów. Warto zwrócić uwagę na czas działania tych środków, ponieważ po kilku dniach lub tygodniach noszenia gumki tracą swoją moc. Również aerozole mają określony czas działania, po którym zabieg spryskiwania włosów trzeba powtórzyć, aby nie spadła skuteczność preparatu.

Warto jeszcze raz podkreślić – nie wstydź się, gdy dziecko przyniesie do domu wszy. Do zarażenia wystarczy kontakt z kimś, kto je ma, albo z jego rzeczami. Wszy wprawdzie nie potrafią latać, mogą co najwyżej pełzać, jednak są w tym na tyle szybkie i skuteczne, że mogą stanowić istną plagę w większych skupiskach ludzi.

Dla dobra swojego dziecka zapewne chciałabyś wiedzieć, że w szkole czy przedszkolu są osoby, które walczą z wszami. Wtedy mogłabyś zainwestować w odstraszające preparaty, zamiast później leczyć wszawicę. Tak samo pomyśl o innych rodzicach i ich dzieciach, jeśli to u swojego potomka znajdziesz wszy.

Informuj szkołę, powiedz na zajęciach dodatkowych o problemie, zwróć uwagę na treningach, jeśli dzieci mają wspólną szatnię. Nawet stosując środki zapobiegające pojawianiu się wszy, nie zapominaj o sprawdzaniu głów swoich pociech.