Rezorcyna – sposób na trądzik, nadmierną produkcję sebum i przebarwienia

Rezorcyna to związek organiczny, który dość powszechnie wykorzystywany jest w kosmetykach. Sprawdza się w pielęgnacji skóry trądzikowej, problematycznej i tłustej. Rezorcyna znalazła też zastosowanie w produktach do układania oraz farbowania włosów. Jakie działanie wykazuje? Czy jest bezpieczna?

Co to jest rezorcyna? 

Rezorcyna (z łac. resorcinolum, resorcinum) to organiczny związek chemiczny strukturalnie i chemicznie zbliżony do fenolu, zaliczany do grupy fenoli. Według identyfikacji chemicznej jest to 1,3-dihydroksybenzen o wzorze sumarycznym C6H4(OH)2. Zgodnie z numeracją CAS, czyli numeracją nadaną przez amerykańską organizację Chemical Abstract Services, pozwalającą na identyfikację substancji, rezorcyna ma numer 108-46-3. Według nazewnictwa INCI oznaczana jest ona zaś na opakowaniach kosmetyków jako „resorcinol”.  

Rezorcyna ma postać bezbarwnego, białego, lekko różowego lub lekko brązowego krystalicznego proszku o charakterystycznym zapachu. Cechują ją także łatwa rozpuszczalność w wodzie i alkoholu.

Działanie i właściwości rezorcyny 

Rezorcyna swoje zastosowanie znalazła w przemyśle kosmetycznym, medycznym, ale także chemicznym. Powodem jest dość szeroki zakres jej działania. Jest to przede wszystkim substancja keratoliczna, czyli rozpuszczająca zrogowaciały naskórek i złuszczająca go. Dodatkowo wykazuje ona także działanie antyseptyczne. Jej przeciwgrzybicza i antybakteryjna aktywność wynika ze zdolności wytrącania białka. Rezorcyna hamuje także wydzielanie łoju oraz udrażnia ujścia mieszków i gruczołów łojowych. Działa również rozjaśniająco. 

Warto wyraźnie podkreślić, że działanie rezorcyny zależy w dużym stopniu od stężenia, w jakim zostanie zastosowana. W stężeniu od 1 do 5 proc. będzie wykazywała bowiem właściwości rozpuszczające i złuszczające naskórek oraz antyseptyczne, zaś w stężeniu od 5 do 10 proc. – zmiękczające.  

Zastosowanie rezorcyny w kosmetykach 

Rezorcynę znajdziesz w kosmetykach dedykowanych skórze trądzikowej i ze skłonnością do niedoskonałości. Działanie antyseptyczne pozwala bowiem złagodzić stany zapalne i uregulować nadmierne wydzielanie sebum. Duże znaczenie mają także właściwości keratoliczne – rezorcyna jest nie tylko składnikiem kremów do twarzy, ale też silniej działających peelingów. Już w XIX wieku stała się ona jednym ze składników silnie złuszczającego roztworu, a dziś nadal wykorzystywana jest w głębokich peelingach medycznych. 

Ze względu na działanie rozjaśniające, po kosmetyki z rezorcyną warto sięgnąć także po zakończeniu kuracji przeciwtrądzikowej. Pomoże ona ujednolicić kolor skóry, minimalizując widoczność przebarwień i drobnych blizn po niedoskonałościach.  

Rezorcyna znalazła też zastosowanie w kremach i innych kosmetykach przeznaczonych do pielęgnacji stóp. Co ciekawe, stosowana jest ona również w farbach do włosów, które trwale zmieniają kolor oraz szamponach i innych produktach przeznaczonych do układania fryzury. Jako utleniacz ułatwia ona przenikanie farby w głąb włosa. Warto jednak zaznaczyć, że jeżeli występuje jako substancja do farbowania włosów, jej stężenie nie może przekroczyć 1,25 proc. Co więcej, na etykiecie produktu musi zostać umieszczona stosowna informacja. Jeżeli zaś rezorcyna znajduje się w płynach i szamponach do włosów, jej stężenie nie może przekroczyć 0,5 proc., a na etykiecie musi znaleźć się informacja wskazująca wprost na jej zawartość w produkcie.  

Czy rezorcyna jest bezpieczna? 

Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady Europy nr 1223/2009 z 2009 roku, dotyczącego produktów kosmetycznych, rezorcyna jest bezpiecznym związkiem, który może być stosowany w kosmetykach. Warunkiem jest przestrzeganie określonych ograniczeń, w tym m.in. dotyczących jej stężenia w produkcie oraz informowanie o jej zawartości. Skąd te ograniczenia? Warto przytoczyć choćby szereg badań, które wskazują, że rezorcyna jest jednym z najbardziej problematycznych, bo potencjalnie uczulających składników farb do włosów. 

Jeżeli analizie pod kątem bezpieczeństwa poddalibyśmy rezorcynę w czystej postaci, to należy wskazać, że zgodnie z klasyfikacją i oznakowaniem zatwierdzonym przez Unię Europejską szkodliwe jest jej połknięcie. Co więcej, w takie formie powoduje ona podrażnienie skóry, jak i oczu.  

Źródła: 

1. A. Czarnota, Chemoeksfoliacja – substancje stosowane w peelingach medycznych oraz wskazania do ich stosowania, Kosmetologia Estetyczna 2/2017 [dostęp: 29.03.2023 r.]
   
2. kosmopedia.org [dostęp: 29.03.2023 r.]
   
3. M. Kamuś, Leczenie trądziku pospolitego – charakterystyka schorzenia, przegląd preparatów OTC oraz Rx do stosowania miejscowego, Praca specjalizacyjna, woia.pl [dostęp: 29.03.2023 r.]
   
4. Ż. Polek, E. Szendzielorz, M. Niewęgłowska, D. Plichta, R. Śpiewak, Analiza składu dostępnych na polskim rynku farb do włosów pod kątem występowania składników o znanym potencjale uczulającym, Alergologia Polska 2018.