Zaczerwienienia na twarzy a alergia – co może być ich źródłem?

Czy twoja babcia też podszczypywała z troską twoje policzki, aby były rumiane, bo to oznaka zdrowia? Czasy się zmieniły, a zaczerwienienie na twarzy nie jest już postrzegane jako objaw witalności, na ogół nie dodaje nam też uroku. Co więcej, jak się okazuje, może być ono wynikiem kłopotów ze zdrowiem, nierzadko niewłaściwej pielęgnacji, a coraz częściej także różnego rodzaju alergii. Jak sobie z nim radzić?

Zaczerwienienia na twarzy – czym się charakteryzują? 

Zaczerwienienia na twarzy mogą przybierać różną postać. Jedną z nich jest zaczerwienienie skóry, a z czasem wyraźnie widoczne i rozszerzone naczynka na policzkach. Niekiedy w miejscu zaczerwienienia dodatkowo pojawia się nadmierne wysuszenie naskórka. Czerwonym policzkom może towarzyszyć także świąd, wysypka, a nawet ropne lub wypełnione osoczem pęcherzyki.  

Warto pamiętać, że zaczerwienienie twarzy nie dotyczy tylko polików. Razem z charakterystyczną tzw. „kaszką”, czyli drobnymi i gęsto rozsianymi krostkami dotyka też czoła. Zaczerwienie i nadmierne wysuszenie skóry pojawia się również pod oczami lub na powiekach. Nierzadko mamy ponadto do czynienia z zaczerwienieniem skóry w okolicach ust.  

Bez względu na lokalizację zaczerwienienia, na ogół wywołuje ono dyskomfort. Wysuszenie, świąd, czy pieczenie potrafi skutecznie utrudnić normalne funkcjonowanie. Dla wielu kobiet czerwone plamy na twarzy to zaś po prostu nieestetyczny defekt, który usilnie próbują ukryć pod makijażem. Warto jednak pamiętać, że aby skutecznie zniwelować zaczerwienienia na twarzy, należy znaleźć ich przyczynę. Jakie są najczęstsze? 

Przyczyny zaczerwienienia na twarzy 

Do najczęściej diagnozowanych przyczyn pojawiania się zaczerwienienia na twarzy zalicza się: 

• cerę naczynkową, czyli płytko unaczynioną skórę cechującą się wrażliwością, delikatnością i niezwykle mało elastycznymi naczyniami krwionośnymi, które są bardziej widoczne niż w przypadku innych typów cery; 
• rozszerzenie naczyń krwionośnych wywołane silnymi emocjami lub nagłymi zmianami temperatury; 
• wahania hormonalne – osłabienie naczyń krwionośnych widoczne jest głównie u kobiet w ciąży, w okresie menopauzy, ale także już u nastolatek w okresie dojrzewania; 
• dermatozy, czyli choroby skóry, a wśród nich m.in. atopowe zapalenie skóry, trądzik pospolity, trądzik różowaty, łuszczyca; 
• choroby ogólnoustrojowe np. toczeń rumieniowaty układowy; 
• niewłaściwą pielęgnację, czyli taką, która nie została odpowiednio dopasowana do potrzeb skóry np. zbyt intensywne wysuszenie skóry problematycznej; 
• niewłaściwą dietę i nawyki żywieniowe – zaczerwienie skóry mogą potęgować pikantne przyprawy, alkohol, a nawet kawa; 
• alergie. 

Alergia jako powód zaczerwienienia na twarzy 

Alergia – nazywana potocznie uczuleniem – to jedna z częstych przyczyn pojawienia się zaczerwienienia na twarzy. Definiowana jest ona jako niewłaściwe rozpoznanie przez organizm egzogennych substancji jako szkodliwych, czego konsekwencją jest użycie przeciwko nim układu odpornościowego. Mimo że jako choroba alergia została określona po raz pierwszy stosunkowo niedawno, bo dopiero w 1905 roku, to jednak według WHO jest chorobą o wzmożonej zachorowalności w XXI wieku.  

Alergia na twarzy najczęściej ma charakter kontaktowy, niekiedy także pokarmowy. Czym jest zatem alergia kontaktowa? Alergia kontaktowa przez wielu naukowców i praktyków definiowana jest na równi z alergicznym kontaktowym zapaleniem skóry tzw. ACD, inni zaś podkreślają, że pomiędzy tymi pojęciami nie powinno się stawiać znaku równości. Przyjąć można zatem, że alergia kontaktowa to swego rodzaju nadwrażliwość organizmu na substancje o małej masie cząsteczkowej, która wywoływana jest ich stycznością ze skórą. Czynnikami wywołującymi alergię kontaktową w postaci zaczerwienienia na twarzy są na ogół składniki kosmetyków, perfumy, metale, środki piorące, czy tworzywa sztuczne. 

Alergią pokarmową jest zaś zespół objawów, który ujawnia się każdorazowo po ekspozycji na dany pokarm w dawce tolerowanej przez osoby bez alergii. Poza alergią pokarmową, wywołującą m.in. zaczerwienienie na twarzy, a także świąd, czy wysypkę oraz szereg innych objawów nieujawniających się na skórze, wyróżnia się także nietolerancję pokarmową. Choć jej symptomy są analogiczne, różne jest zaangażowanie układu odpornościowego. W przypadku nietolerancji pokarmowej mamy bowiem do czynienia z nadwrażliwością wynikającą np. z farmakologicznego działania pewnych substancji. 

Alergia na kosmetyki 

Alergia na kosmetyki to pojęcie bardzo ogólne. Reakcja alergiczna w postaci zaczerwienienia pojawia się bowiem w związku z wystąpieniem w produkcie określonych konserwantów, barwników, silikonów lub środków zapachowych. Uczulać mogą jednak także naturalne składniki, takie jak wyciągi roślinne, w tym olejki eteryczne. Wskazuje się również, że uczulać potrafi też powszechnie stosowany nagietek, czy rumianek. Warto zwrócić także uwagę na propolis i mleczko pszczele – szczególnie wtedy, gdy jesteś uczulona na pyłki roślin – a także na zawartość lanoliny, euceryny i kalafonii.  

Pamiętaj zatem, że reakcja alergiczna może pojawić się po zastosowaniu kremu, serum, żelu do mycia, pianki do golenia, balsamu, maski, szamponu czy odżywki, ale także kosmetyków do makijażu. Jak się jej ustrzec? Przede wszystkim czytaj etykiety. Przed zastosowaniem nowego kosmetyku warto ponadto wykonać test alergiczny. Polega on na nałożeniu na niewielki fragment skóry produktu np. kremu i uważnym obserwowaniu. Jeśli po kilku godzinach nie pojawi się zaczerwienienie lub inna niepożądana reakcja, możesz z powodzeniem sięgać po produkt regularnie.  

Alergia na środki piorące, metale i tworzywa sztuczne 

Zaczerwienienie twarzy mogą powodować także środki, których używasz do prania ręczników lub pościeli. Często spotykaną jest także reakcja alergiczna na jednorazowe rękawiczki oraz maseczki ochronne, które wykonane są w większości z plastikowych mikrowłókien i innych tworzyw sztucznych. Problem ten nasilił się w ostatnim czasie m.in. w związku z powszechnością ich stosowania podczas pandemii COVID-19. Zaczerwienienia na twarzy wywołują również metale, takie jak nikiel i chrom, które występują m.in. w oprawkach okularów.  

Co zrobić, gdy pojawi się zaczerwienienie na twarzy? 

Przede wszystkim należy zastanowić się, co może być jego powodem. Jeżeli zaczęłaś używać nowego kremu, zrezygnuj z niego. Nowy proszek do prania, a może perfumy? Czasem wystarczy odstawienie uczulającego produktu, aby wszystko wróciło do normy. Jeśli jednak zaczerwienienie na twarzy i inne objawy alergiczne nie znikną, warto skonsultować się z dermatologiem lub alergologiem. Tylko precyzyjna identyfikacja czynników uczulających pozwoli bowiem skutecznie pozbyć się zmian, a także uchroni przed epizodami alergicznymi w przyszłości. Lekarz może zlecić ci wykonanie testów skórnych, z krwi lub prowokacyjnych. Niekiedy konieczne może okazać się leczenie farmakologiczne, w którym stosuje się leki przeciwhistaminowe lub glikokortykosteroidy. Najbardziej radykalną kuracją w przypadku alergii jest immunoterapia swoista, która polega na podawaniu zdiagnozowanego alergenu w celu uzyskania na niego tolerancji na przyszłość. 

Zaczerwienienia na twarzy, będące reakcją alergiczną w wielu przypadkach z powodzeniem można także niwelować lekami OTC (z ang. Over-The-Counter Drug), czyli wydawanymi bez przepisu lekarza. Jakie preparaty bez recepty dostępne są w aptekach? Znajdziesz w nich przeciwhistaminowe maści do stosowania miejscowego. Warto sięgnąć także po pantenol, który łagodzi podrażnienia.  

Pamiętaj, aby zaczerwienioną skórę twarzy odpowiednio pielęgnować. Jak? Unikaj wysuszania podrażnionej już skóry i zrezygnuj z peelingów. Sięgaj po kosmetyki dedykowane wrażliwej skórze, które dodatkowo wzmocnią jej barierę ochronną. Staraj się wybierać produkty pozbawione konserwantów, substancji zapachowych i barwników. Pamiętaj, że ważne jest nawilżenie zaczerwienionej skóry i jej ochrona przed czynnikami zewnętrznymi, w tym przed promieniami UV.  

Źródła: 

1. P. Głaz, D. Kowalczuk „Zjawisko alergii w gabinecie kosmetologicznym” Kosmetologia Estetyczna 3/2019. 
2. B. Kręcisz, D. Chomiczewska-Skóra, M. Kmieć-Świerczyńska „Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry” 2014 (dostęp na alergia.org.pl). 
3. B. Rymarczyk, B. Rogala „Alergia pokarmowa” Lekarz POZ 5/2018. 
4. R. Śpiewak „Alergia kontaktowa – diagnostyka i postępowania” Alergia Astma Immunologia 2007, 12.